Dolina Białośliwki - wycieczka kolejką

Zimą można zwiedzać lokomotywownię i warsztaty w Białośliwiu. Tel. kontaktowy do Grzegorza Suligi 0-606-339-410.

Gdy Grzegorz Suliga "wrzuca" kolejne biegi, spalinowa lokomotywka dyszy i stęka jakby w rodowodzie wpisano jej wczesne lata XX stulecia. A tu proszę - zaledwie AD 1971 i miejsce narodzin ZNTK Poznań.

Ale i tak kolejka na wąskich torach ma to coś, co duszą można nazwać. Zwłaszcza gdy ciągnie z mozołem sznur kolorowych wagoników wypełnionych turystami.

Białych sadów czar

Kolejka to jedno, a wiosna w Białośliwiu to drugie, co emocje w turyście wyzwala. Białym kwieciem sady śliwowe są obsypane, zapachem natury zniewalają. Sady na północne stoki Pradoliny Toruńsko -Eberswaldzkiej wspinają się, do coraz cieplejszego słońca lico nastawiając. Stąd także nazwa sławnej miejscowości się bierze - to przecież Biało- Śliwie, teraz pisane łącznie.

Białośliwie - Wąskotorowe

Każdy kto zaszczytu bycia pasażerem dostąpi, uśmiechnięty i rad, że rusza ze stacji Białośliwie - Wąskotorowe ku przygodzie.

A ta przez południową Krajnę wiedzie ku śródleśnej stacji Kocik Młyn (3 km) i Pobórka Wielka (6 km). Na razie dalej jechać nie można, bo złodzieje ukradli tory. Ale i to, co jest - choć małe - na atencję wielką zasługuje. Tym bardziej że jest dziełem garstki pasjonatów ze wspomnianym Grzegorzem Suligą na czele - dziś wiceprezesem Towarzystwa Wyrzyska Kolej Powiatowa z siedzibą w Białośliwiu.

Ludzie z pasją

- Do prowadzenia tej maszynerii trzeba mieć krzepę i wiedzieć, jak bezpiecznie nią kierować - stwierdza Suliga, z zawodu matematyk, z zamiłowania maszynista i mechanik wąskotorowy. W jego przypadku rachowanie i dźwiganie kolejowego żelastwa pięknie i naturalnie się uzupełniają. Urodził się i studiował w Bydgoszczy (na WSP założył w 1979 r. Uczelniany Klub Turystów), a jednak do Białośliwia kręte ścieżki życia go zawiodły.

Dziś jego śladem podążają członkowie i sympatycy Klubu Turystów Pieszych "Wędrownik" przy Regionalnym Oddziale PTTK "Szlak Brdy" w Bydgoszczy, których prowadzi przewodnik Jerzy Bitner. Towarzyszy im reporter "Gazety Pomorskiej".
Z kolei Krzysztof Spinek z Fordonu wybrał sobie Wyrzyską Kolej Powiatową jako temat pracy licencjackiej w Wyższej Szkole Gospodarki w Bydgoszczy.

Aby poznać historię i teraźniejszość kolejki, student przywdziewa kamizelkę odblaskową i wspiera zespół Towarzystwa Wyrzyskiej Kolei Powiatowej.

Przez lasy nad potokiem

Wyjeżdżając z Białośliwia, kolejka zanurza się w lasy i "pędzi" doliną wzdłuż potoku Białośliwki maksymalnie 19 km na godzinę. Ale to tylko teoria, bo droga wiedzie pod górkę, więc ze "spalinówki" niewiele da się wycisnąć. I dobrze, bo okolica jak malowana.

Cała dolina znajduje się na liście obszarów siedliskowych Natura 2000. Wąskotorówka tak mocno wpisała się w tutejszą historię i krajobraz, że nawet ekolodzy ręki na jeżdżący zabytek podnieść się nie poważą.

Na zboczach doliny (z kolejki można podziwiać zwłaszcza bliższy północny brzeg) zachowały się przepiękne lady grądowe i dąbrowy, wśród których największe wrażenie robią pomnikowe modrzewie i dęby. Nad strugą można zobaczyć pliszkę górską i myszołowa. Poza wzrokiem pasażerów ukryte są dwa gniazda orła bielika. Krecią robotę wykonują bobry...

- Te zwierzaki robią podkopy w nasypie kolejki. To taka lądowa odmiana bobrów - tłumaczy mi Suliga w kabinie lokomotywki, przekrzykując miarowe łomoty dobiegające z silnika i spod kół.

Nie zatrzymując się, mijamy stację Kocik - Młyn i znów mozolnie wzdłuż potoku jedziemy ku Pobórce Wielkiej. To nasza końcowa stacja, nad rozległym stawem położona.

Opuszczamy pociąg, by już pieszo ku widocznemu na wzgórzach gospodarstwu się udać. Zbocze porastają białe jak śnieg sady śliwowe, a w gospodarstwie rolnym gościnny właściciel smakowitymi jabłkami prosto z chłodni częstuje.
Pokrzepieni owocem tej pięknej ziemi, wracamy do małego pociągu. Teraz w tył zwrot! Lokomotywka już podczepiona z drugiej strony, zjeżdżamy z górki...

W niewielkim rozkroku

I komu tam przeszkadzałby, że cała ta maszyneria podskakuje i chwieje się jak kaczka na stalowych torach, rozstaw 600 mm?

W niewielkim rozkroku bracie na obu szynach staniesz i za Chiny Ludowe nie pojmiesz, jakim cudem ciuchcia nie przewraca się na boki. Cóż, solidna niemiecka robota, zważywszy że dzieła tego podjęło się Wschodnioniemieckie Towarzystwo Kolejkowe i sprawdzony w podobnych przedsięwzięciach 3 Regiment Wojsk Kolejowych z Berlina. Ale to tylko wykonawcy...

Na miarę epoki

Wyrzyska Kolej Powiatowa jest dziełem tutejszych ziemian z tytułami hrabiowskimi: Goltza z Czajcza, Czapskiego z Dębna, Komierowskiego z Nieżychowa i jedynego Niemca w spółce Limburga-Stiruma z Łobżenicy.

Niemiec, choć prezes spółki, był tylko figurantem, bo ówczesne prawo (zabór pruski) do założenia biznesu rodowitego Niemca wymagało. Polscy udziałowcy zwolnili go z obowiązku świadczenia pracy i ochoczo dzieło swe tworzyli. Rzecz działa się w roku 1890, a już 5 lat później otwarto pierwszą linię z Białośliwia do Łobżenicy długości nieco ponad 29 km, z 5-kilometrowym odgałęzieniem z Czajcza do Wysokiej. Trasę prowadzono tak, by łączyła ziemskie majątki udziałowców, obsługiwała gospodarstwa rolne, gorzelnie i młyny.

- O pomstę do nieba woła fakt, że niemal cały majątek kolei wąskotorowej roztrwoniły PKP, które przejęły go po wojnie, nie bacząc na zapisy w księgach wieczystych - wyjaśnia Grzegorz Suliga. - Podczas stanu wojennego sprzedano nielegalnie bezcenne, zabytkowe parowozy do Niemiec, Anglii, Szwecji i do Żnina.

Pan Karp i Kocik Młyn

Jedziemy dalej... Na Białośliwce znajdują stawy rybne. Ciuchcia staje przy gospodarstwie "Pan Karp", gdzie można kupić kilogram tej królewskiej ryby za 12 zł, pstrąga - o złotówkę drożej.

Dokładnie na półmetku naszej żelaznotorowej eskapady śródleśna stacja Kocik Młyn, gdzie popas turystyczny można zrobić, kiełbaski "że palce lizać" prosto z rusztu spałaszować.

Źródło:
Wyrzyską kolejką wzdłuż Białośliwki - www.pomorska.pl