Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

Folwark i dwór w Bartolinie

Jan Sroka Fundacja Dziedzictwo
Bartolino na mapie z 1935 roku (z lewej Niemica).
Bartolino na mapie z 1935 roku (z lewej Niemica).
Dzieje powiatu W tym tygodniu w historyczną podróż wybraliśmy się do trzech wsi położonych w gminie Malechowo. Odwiedziliśmy Bartolino, Grabowo i Baniewo.

Bartolino to wieś położona 2 kilometry na wschód od Niemicy przy drodze Niemica - Sulechowo. Jej niemiecka nazwa brzmiała: Bartlin. Miejscowość powstałą w średniowieczu. Po raz pierwszy pojawia się w źródłach w 1267 roku. W XV i XVI wieku była lennem rodu von Ramel, a następnie rodziny von Palbitzky i von Münchow. Na początku XVIII wieku majątek nabyła Zofia von Natzmer. Po jej śmierci majątek dziedziczyła jej córka i zięć Klaus Jürgen von Zastrow. W XIX wieku majątek wszedł w posiadanie rodu von Schlieffen.

W końcu XVIII wieku - jak podaje Brüggemann - w wiosce było 15 domów, folwark i dwór, mieszkało 5 chłopów i 1 zagrodnik.

Zespół dworsko - folwarczny usytuowany był w północnej części wsi. Do dworu prowadziła droga obsadzona lipami i kasztanowcami. Drzewa zostały wycięte jeszcze w latach 30-tych XX wieku przez ówczesnego właściciela majątku - Hugo Volberta. Do dworu po stronie północnej przylega ogród i sad.

W 1928 roku folwark liczył 654 hektary gruntów, w tym 123 hektary lasu. We wsi znajdował się młyn wodny i sklep.

Zabudowa mieszkalna Bartolina jest murowana, częściowo szachulcowa.
Cmentarz ewangelicki znajdował się około pół kilometra na południe od zabudowy wsi. Powstał w połowie XIX wieku i miał powierzchnię około pół hektara. Zachowały się fragmenty nagrobków i żeliwnych krzyży. Po 1945 roku jest nieczynny.
Wojska radzieckie zajęły wieś na początku marca 1945 roku. Po wojnie na bazie majątku utworzono Państwowe Gospodarstwo Rolne, które funkcjonowało do początku lat 90-tych ubiegłego wieku. W Bartolinie mieszka 126 osób (dane z 2011 roku).

Grabowo leży w odległości około 3 kilometrów od Niemicy. Niemiecka nazwa wsi brzmiała: Martinshagen. Nazwa przejściowa po 1945 roku to: Kusinowo.

Wieś jest ulicówką powstałą w średniowieczu. Pierwsza wzmianka o niej pochodzi z 1267 roku. Należała do czasu reformacji do cystersów z Bukowa Morskiego, a następnie do domeny darłowskiej. Pod koniec XVIII wieku mieszkało tu 8 chłopów, 3 zagrodników i leśniczy. Ponadto mieszkali tu budnicy (zajmowali się przerabianiem drewna na węgiel drzewny i węglan potasu). W wiosce stało 14 domów.

W XIX wieku miejscowość znacznie się rozbudowała. Jej powierzchnia wraz z gruntami liczyła w 1939 roku 462 hektary. W Grabowie mieszkało w 1818 roku 137 osób, w 1864 - 270, w 1895 - 262, w 1925 - 242 i w 1939 - 240 mieszkańców.

Było też 9 gospodarstw do 5 hektarów, 14 do 10 hektarów, 4 do 20 hektarów i 8 powyżej 20 hektarów. Liczba budynków wynosiła w 1871 - 54, w 1895 - 49 i w 1939 - 57. Znaczna część mieszkańców zajmowała się rolnictwem. Mieszkało tu także kilku rzemieślników oraz muzyk. We wsi znajdował się sklep i gospoda. Działały stowarzyszenia weteranów wojennych, sportowe i kobiet.

Ewangeliccy mieszkańcy należeli do kościoła w Dąbrowie. W wiosce znajdowała się jednoklasowa szkoła z mieszkaniem dla nauczyciela. Budynek pochodził z początku XX wieku. Uczęszczało do niej ponad 50 dzieci. Ostatnim niemieckim nauczycielem był Büttner. Podczas II wojny światowej uczyły się tu także dzieci z Pękanina.
Wojska radzieckie zajęły wieś 6 marca 1945 roku. Polscy mieszkańcy zaczęli zasiedlać miejscowość latem 1947 roku.

Zabudowa gospodarska i mieszkalna przeważnie jest ceglana lub szachulcowa.
W 2011 roku mieszkało tu 118 osób.

Baniewo to osada znajdująca się 2 kilometry na północ od Ostrowca, przy drodze Podgórki - Bobrowice. Niemiecka nazwa brzmiała: Banow. Nazwa przejściowa po roku 1945: Banów.
Był to założony w XIX wieku na gruntach majątku Ostrowiec folwark. W 1928 roku liczył 250 hektarów i należał do Curta Seeligera.

W 1945 roku folwark został zniszczony. Aktualnie miejscowość jest niezamieszkała.
d

Czytaj e-wydanie »

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!