Historia koszalińskiego studenckiego Radia Jantar na taśmach magnetofonowych

Studenckie Studio Radiowe Jantar swoją działalność rozpoczęło w 1972 roku przy - wówczas - Wyższej Szkole Inżynierskiej, a po zmianie statusu uczelni 1 września 1996 roku przy Politechnice Koszalińskiej. Mieściło się na parterze Domu Studenckiego nr 1 przy ul. Rejtana 15. Na początku nazywało się IV-ta Faza, w międzyczasie także Radio Wesoły Jacek, ale przede wszystkim funkcjonowało jako Jantar.

Audycje nadawane przez żaków można było słuchać przede wszystkim w samych akademikach za sprawą systemu głośników (tzw. kołchoźników) rozmieszczonych w pokojach studentów. Jeszcze kilka lat temu, w 2016 roku studenci prowadzili tam swoje programy, które można było słuchać w internecie.

Dziś pomieszczenia świecą pustkami, sprzętu do prowadzenia audycji już nie ma (stary sprzęt radiowy, który był wykorzystywany pod koniec lat 70-tych i na początku 80-tych znalazł swoje miejsce w pierwszym w Polsce Muzeum Radia mieszczącym się przy Radiu Koszalin).

Zostały jednak taśmy magnetofonowe, które w sierpniu zostały oficjalnie przekazane do Archiwum Państwowego w Koszalinie. Tam zostaną szczegółowo przesłuchane, opisane, zdigitalizowane i będą przechowywane w odpowiednich warunkach.

Kilometry taśm

Przejęcie nagrań poprzedziła ekspertyza, podczas której dyrektor Archiwum Państwowego, Katarzyna Królczyk wraz ze starszym archiwistą dr. Kacprem Pencarskim wstępnie oszacowali wielkość zbioru, jego stan i ewentualną zawartość.

- Dziś już wiemy, że zasoby naszego Archiwum wzbogaciły się o dokładnie 1.583 taśmy magnetyczne z nagraniami od lat 1976 roku po nawet końcówkę lat 90-tych. W pomieszczeniach radia zachował się także rejestr emisji z lat 1976-1985, 13 dyplomów i podziękowań od lat 2006 do 2016, 12 fotografii z lat 1985-2010, jeden współoprawny tom czasopisma „Radioamator” z lat 1959-1961 oraz dwie płyty gipsowe, na których umieszczono graffiti z autografami gości Radia Jantar - wymienia Katarzyna Królczyk, dyrektor koszalińskiego Archiwum Państwowego.

Zapis życia studenckiego

Każdy z tych elementów otrzymanych od Politechniki Koszalińskiej ma wartość archiwalną i stanowi interesujący zapis życia studentów Wyższej Szkoły Inżynierskiej, a później Politechniki Koszalińskiej. Jak mówią archiwiści, to unikatowy na skalę naszej części Polski zbiór dokumentujący działalność radia studenckiego, a takich na Pomorzu działało kilka.

Pracownicy koszalińskiego Archiwum nie ukrywają, że największe tajemnice skrywają taśmy magnetyczne, których są setki kilometrów, bowiem każda ze szpul zawiera od 360 metrów (mniejsze), przez 500 metrów (średnie) po 1.000 metrów (duże) każda. A - jak już wspomnieliśmy - jest ich ponad 1.500!

Trzy lata słuchania

- Ich odsłuchanie, opisanie i zdigitalizowanie może nam zająć około trzech lat - przyznaje Katarzyna Królczyk. Zajmować się tym będzie dr Kacper Pencarski, który na podstawie wstępnego rozpoznania taśm i pierwszych odsłuchów zakłada, że mogą znajdować się bardzo ciekawe nagrania.

- Na podstawie opisów, które zostały sporządzone na pudełkach taśm, mogę powiedzieć, że znajdują się na nich nagrania własne Jantara i zewnętrzne, zdobywane z innych rozgłośni - uchyla rąbka tajemnicy dr Pencarski. - Wśród nich np. koncerty i występy, które odbywały się w koszalińskim klubie studenckim „Kram”, a w późniejszych latach w „Kreślarni”. Studenci przeprowadzali też wywiady z władzami uczelni, w których przybliżali np. zmiany zachodzące w szkolnictwie wyższym po 1977 roku. Znajdują się tu także całe audycje słowno-muzyczne. Muszę tu przyznać, że studenci bardzo poważnie podchodzili do wykonywanej pracy i ich audycje były na bardzo wysokim poziomie. Nie były to tylko zwykłe audycje muzyczne, w których między utworami opowiadali o ich wykonawcach, historii zespołów, a bardzo ciekawe, rozbudowane formy dziennikarskie, np. felietony.

Dżingle i i sygnały

Zachowały się najprawdopodobniej także dżingle, sygnały i przerywniki wykorzystywane podczas programów, bo i taśma z takim opisem znalazła się w przekazanych zbiorach. Na kolejnej znajduje się informacja, że nagrany został występ kabaretu Koń Polski. Kto wie, czy nie jeden z pierwszych?! Bo trzeba przypomnieć, że Leszek Malinowski, lider tego znanego do dziś koszalińskiego kabaretu swoje pierwsze kroki stawiał właśnie w Radiu Jantar. Podobnie jak Alicja Górska, która pracowała później w Radiu Vox i Eska, czy Łukasz Myc z TVP Info.

Na podstawie przejętych taśm można też wywnioskować, że studenckie rozgłośnie radiowe wymieniały się zrealizowanymi nagraniami. Wśród materiałów są bowiem m.in. zapisy Festiwali FAMA ze Świnoujścia, a także taśmy z Łodzi, czy Szczecina. Są również taśmy z utworami polskich i zagranicznych artystów, które wykorzystywano podczas audycji. Co ciekawe, wiele z utworów zachodnich zespołów, czy solistów zostało opisanych w języku polskim. Starszych Czytelników nie powinno to jednak dziwić, bo zapewne pamiętają, że w latach 60-tych, 70-tych, a nawet 80-tych także w ogólnopolskich stacjach radiowych prezenterzy zapowiadali np. „Dom wschodzącego słońca” zespołu The Animals, „Ciemną stronę księżyca” Pink Floyd, czy „Dym na wodzie” Deep Purple.

Nagrań jest więcej

Co jeszcze skrywają taśmy z Jantara? Tego dowiemy się po zakończeniu długiego i żmudnego procesu katalogowania i digitalizacji. Jedno jest pewne - będzie je mógł odsłuchać każdy, kto uda się do koszalińskiego Archiwum. Dziś już może tam znaleźć np. nagrania z Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej w Koszalinie z lat 1973-1987, z KW PZPR w Słupsku z lat 1975-1986. Trwa także digitalizacja materiałów Polskiego Radia Koszalin. Proces ten dokonują sami pracownicy Radia Koszalin. Do chwili obecnej udało im się przetworzyć z postaci analogowej w cyfrową nagrania z lat 1953-1988.