Historia: Oto kiedy powstało Darłowo

W zamierzchłych czasach leżał tu Rugion oznaczony na aleksandryjskiej mapie.

Liczne wykopaliska w Darłowie i w takich miejscowościach jak: Porzecze, Rusko, Cisowo, Zielnowo, Krupy, Stary Jarosław, Dąbki, Bukowo Morskie i innych potwierdzają, że ten obszar kulturowy wytworzył się wiele wieków przed narodzeniem Chrystusa.

W zamierzchłych czasach Ptolemeuszowych, w połowie II w n.e. był tu Rugion (Rugium) oznaczony na aleksandryjskiej mapie, jako zakończenie drogi handlowej prowadzącej z Akwilei przez Wiedeń, Kalisz, Nakło ku Bałtykowi. Rugion - siedzibę Rugiów umieszczono na mapie Germanii w pobliżu połączenia rzek Grabowej i Wieprzy . W czasach przedhistorycznych Wieprza (Vipperam - Viadua) i Grabowa (Vettra, Vethra) łączyły swe wody pod Darłowem, a jednocześnie tworzyły deltę. Jedno z ramion delty zwane Trah płynęło z Darłowa wzdłuż Bałtyku do jeziora Bukowo, oddając po drodze część wód Bałtykowi odnogą Lychow (Leniwiec) w Bobolinie.

Drugie ramie Wieprzy wraz z dopływem - rzeczką Lutową , odwadniającą jezioro Kopań uchodziło do morza bardziej na wschód niż dzisiaj.

Dirliv i Rugium
Na obszarze obecnego miasta Darłowa już we wczesnym średniowieczu istniały dwa ośrodki terytorialne. Jeden nosił nazwę Dirlov i znany jest z dokumentu księcia Świętopełka z 20 stycznia 1205 r., ostatnio datowany przez E. Rymara na 1250 r. i drugi o nazwie Rugium (znany z mapy Klaudiusza Ptolemeusza, co najmniej od 145 roku n.e). Do tej pory uważano, że gród Dirlov datowany niekiedy na VIII wiek był starszym.

Obecnie okazuje się, że jeszcze starszą metrykę ma miejscowość Rugium położona w odległości 4 km od ujścia rzeki Wieprzy (Vipper) do morza.

Ośrodek osadniczy Rugium był ważną siedzibą plemienną w okresie tworzenia mapy świata przez aleksandryjskiego geografa Klaudiusza Ptolemeusza t.j. w latach (142 - 147 n.e.). Rugium jest na niej umieszczone, jako jedno z trzech przymorskich miast pomiędzy Łabą i Wisłą nad południowym brzegiem Bałtyku zwanym wówczas Oceanem Sarmackim albo Zatoką Kodańską (Codanus Sinus). Widać to na pokazanym fragmencie mapy Ptolemeusza dotyczącym Germanii . Trzeba pamiętać, że Germania była wówczas określeniem geograficznym, a nie etnicznym.

Rzeka Viados to Wieprza
Zarówno miejscowość Rugium jak i rzekę Viados umieścił na swej mapie wykonanej około roku 145 n.e. w oparciu o wcześniejsze dane zebrane przez kupców Klaudiusz Ptolemeusz, aleksandryjski geograf, matematyk i astronom. Jego dzieło Nauka Geograficzna pokazywało mapy i wymieniało dokładnie 6411 nazw geograficznych (miasta, rzeki góry wyspy, kraje, plemiona), w tym kilka miast położonych na obszarze dzisiejszej Polski.

Pomiędzy Łabą a Wisłą Ptolemeusz wymienia trzy rzeki: Chalusos, Suebos i Viadua zwaną też Viados. Nazwy Odra u Ptolemeusza nie spotykamy, gdyż pojawiła się ona dopiero w IX wieku u niemieckiego kronikarza Rudolfa z Fuldy. Odra jest na pewno wśród tych trzech wymienionych rzek. Na szczęście Ptolemeusz podaje współrzędne geograficzne ujścia każdej z tych rzek z osobna.

Jeden z uczonych niemieckich, Dietrich Stichtenoth po sprawdzeniu współrzędnych geograficznych i naniesieniu ich na nowoczesną mapę stwierdził, że ujście rzeki Viados, to ujście rzeki Wieprzy. Dietrich Stichtenoth zidentyfikował również ujście rzeki Suebos za najdalsze wschodnie ramię Odry - Dziwnę.

Ucieczka z Pomorza
Z mapy Ptolemeusza i podanych współrzędnych wynika, że pomiędzy rzekami Svebos (Odra) i Viados (Viadrus) mieszkało plemię Sidenowie. Na wschód od Wieprzy aż do Wisły mieszkali Rutikliowie, a niemal wszyscy naukowcy przyjmują, że Rugiowie to Rutiklejowie . W początkach V wieku n.e. część plemienia Rugiów z Pomorza nieznanym szlakiem wywędrowała nad Dunaj i osiedliła się w Dolnej Austrii.

Tam początkowo stali się zależni od imperium Hunów. Pod koniec V wieku n.e. (487) wybucha konflikt Rugiów z nowym władcą Italii Odoakerem. Ten germański wódz w służbie Rzymu pobił Rugiów, spustoszył ich kraj i uśmiercił króla Feletusa oraz wziął wielu mieszkańców w niewolę. Taki był koniec południowego odłamu plemienia Rugiów. Część Rugiów doznawszy niepowodzeń od swoich jak i od Rzymian, wracało nieraz do swoich rodzinnych pieleszy.

Wracali również wysłużeni wojownicy, zabierając ze sobą łup wojenny i wynagrodzenie za służbę. Jedni i drudzy pozostawili po sobie na Pomorzu rozmaite przedmioty śródziemnomorskiej kultury materialnej i monety. Część plemienia Rugiów pozostała na Pomorzu i zmieszała się ze Słowianami. Świadczą o tym pomorskie nazwy terenowe i zapiski kronikarskie takie jak np.: jezioro Rugno, terytorio Rugieno, rzeczka Rugnitz, Rugenwolde, Ruyenowolt . W późniejszym okresie na wyspie Rugii pojawia się słowiańskie plemię o nazwie Rujanie lub Ranie. Fakt ten świadczy o tym, że część Rugiów pozostała na Pomorzu, doczekała przybycia plemion słowiańskich, które przejęły od nich niektóre nazwy.

Metryka z czasów rzymskich
Od nazwy siedziby plemienia Rugiów - Rugium położonej na obszarze obecnego Darłowa wywodzi się późniejsza nazwa Rugenwolde. Możemy, zatem stwierdzić, że Darłowo (Rugenwalde) ma już, co najmniej 1865 lat. Od nazwy plemienia Rugiów wywodzi się również nazwa wyspy Rugii. Nazwa Rugii w formie Rugini pojawiła się w 690 r. O tym, że Rugenwalde (Darłowo) ma metrykę z czasów rzymskich świadczy także kilka średniowiecznych dokumentów nawiązujących do nazwy Rugium.

W wydanej niedawno dwutomowej kronice pomorskiej z XVI wieku pt. "Pomerania" Thomasa Kantzowa określenie Rugium w stosunku do Darłowa (Rugenwalde) wymienione jest sześciokrotnie. Ten pomorski kronikarz jednoznacznie stwierdził, że zaznaczona na mapie przez Ptolemeusza w II wieku n.e. miejscowość Rugium, to bez wątpienia Darłowo (Rugenwalde), które wcześniej było stolicą plemienia Rugiclei, umieszczonych na mapie Ptolemeusza pokazującej Italię i Europę Środkową.