Kiedy wódka nami rządzi, szukajmy pomocy. Jak pomóc alkoholikowi?

żPo alkohol sięga się z różnych przyczyn - dla przyjemności, dodania sobie odwagi, podkreślenia wagi jakiegoś wydarzenia, ale także w sytuacjach trudnych, stresowych. Podstawowe działanie alkoholu polega na usypianiu i znieczulaniu. Dlaczego więc pijani często są raczej pobudzeni i agresywni? Ta sprzeczność wynika z tego, że alkohol wyłącza różne funkcje układu nerwowego stopniowo - najpierw zdolność do samokrytyki i samokontroli.

Do alkoholizmu prowadzi wiele dróg. Można się uzależnić, pijąc często duże ilości alkoholu na zakrapianych imprezach, popadając w ciągi picia trwające dniami, tygodniami lub nawet miesiącami, a przerywane okresami wymuszonej abstynencji. Można też uzależnić się poprzez codzienne picie niewielkich ilości alkoholu.

Alkoholizm powoduje fatalne skutki społeczne. Jest przyczyną rozpadu rodzin, utraty pracy, bezdomności. Powoduje zaburzenia zachowania, ludzie pod wpływem alkoholu robią rzeczy, których nie zrobiliby na trzeźwo. Choroba alkoholowa prowadzi do zaburzeń pamięci, wywołuje zmienność nastrojów, agresję, depresję, nierzadko bywa przyczyną samobójstw.

Alkoholizm bywa też przyczyną wielu ciężkich chorób narządowych - marskości wątroby, zapalenia trzustki, niewydolności nerek, miopatii, polineuropatii. Ludzie nadmiernie pijący zapadają także na choroby psychiczne, takie jak delirium tremens (majaczenie drżenne), halucynoza alkoholowa, obłęd zazdrości czy wreszcie zespół amnestyczny zwany zespołem Korsakowa.

Alkoholizm jest najczęściej występującym w Polsce nałogiem. Wśród alkoholików są zarówno ludzie z tzw. marginesu społecznego, jak i osoby wykształcone, pracujące na wysokich stanowiskach, pełniące ważne funkcje. Nałogowo piją i mężczyźni, i kobiety.

Samo uzależnienie u kobiet przebiega trochę inaczej niż u mężczyzn. Z powodu swojej fizjologii są one bardziej podatne na uzależnienie, szybciej upijają się mniejszą ilością alkoholu. Działa on na ich organizmy bardziej toksycznie. Stężenie alkoholu we krwi zależy bowiem od wypitych ilości i masy ciała. Kobiety są zwykle niższe od mężczyzn i mniej od nich ważą, ale nawet jeśli kobieta waży tyle samo, co mężczyzna, to po wypiciu identycznej porcji alkoholu jej organizm otrzyma go o 40 procent więcej.

Dlaczego? Kobiety mają w organizmie więcej tkanki tłuszczowej, a mniej płynów, dlatego ta sama ilość alkoholu rozpuszczona jest w mniejszej ilości płynów. W kobiecych żołądkach jest też mniej niż w męskich enzymów odpowiedzialnych za metabolizowanie alkoholu, ponadto kobiety mają w więcej estrogenów, które powodują intensywniejsze wchłanianie alkoholu.

Ponieważ organizm kobiecy ma mniejszą niż męski zdolność do obrony przed negatywnymi skutkami picia alkoholu, pijące często i dużo panie szybciej narażone są na uszkodzenie wątroby.
Alkohol silniej działa też na kobiecy mózg, zaburza funkcje hormonalne.

U pijących kobiet występuje również większe zagrożenie nowotworem piersi. Poza tym alkohol wypłukuje wapń i zakłóca przyswajanie witaminy D, co sprawia, że u kobiet nadużywających alkoholu wzrasta ryzyko wystąpienia ostrych form osteoporozy , są one bardziej podatne na złamania kości.
Poza tym pijące nałogowo kobiety tracą zainteresowanie seksem, stają się też bardziej podatne na zaburzenia nastroju, lęki, depresje. Każda ilość alkoholu wypitego przez kobietę cię-żarną działa toksycznie na dziecko w jej łonie.

Ryzyko wystąpienia poważnych szkód zdrowotnych pojawia się już wtedy, gdy kobieta wypija dziennie więcej niż dwie standardowe porcje alkoholu. Te dwie porcje to równowartość jednego półlitrowego piwa, kieliszka wina o pojemności 200 ml lub 60 ml wódki. Trzy standardowe porcje alkoholu dziennie powodują u kobiet takie zaburzenia zdrowia, jakie występują u mężczyzn pijących dziennie więcej niż dziewięć porcji czystego alkoholu.

W historii leczenia odwykowego obserwuje się pewne przełomy. Kiedyś terapią zajmowali się lekarze. Stosowali różne środki farmakologiczne, które działały tak, że człowiek po wypiciu czuł się paskudnie (m.in. wszywany pod skórę esperal). Ponieważ terapia biologiczna okazała się mało skuteczna, zastąpiono ją psychoterapią. Zaczęła rozwijać się wiedza o procesach uzależnienia. Lekarze odeszli, ale psychoterapeuci nie umieli poradzić sobie z biologicznymi skutkami uzależnień. Obecnie stosuje się więc podejście interdyscyplinarne, łączy się terapię psychologiczną z farmakoterapią.

Specjaliści uważają jednak, że znów należałoby nieco zmienić podejście do leczenia. By było skuteczne, niezbędna jest, jak twierdzą, współpraca lekarzy różnych specjalności z psychoterapeutą, podobna do tej, jaka istnieje między lekarzami pierwszego kontaktu a terapeutami zajmującymi się
leczeniem innych chorób chronicznych. Lekarz pierwszego kontaktu opiekujący się pacjentem uzależnionym, a także specjaliści, u których się on leczy, muszą wiedzieć o jego uzależnieniu, o tym, że jest on leczony odwykowo. To pomaga nie tylko podejmować właściwe decyzje terapeutyczne w przypadku leczenia innych chorób u tego pacjenta, ale pozwala też na prawidłową profilaktykę.

Motywacja do leczenia odwykowego - jak zauważają specjaliści - jest często bardzo krucha. Dla jej podtrzymywania ogromne znaczenie ma profilaktyka tzw. pierwszorzędowa, prowadzona pod kątem wczesnej diagnozy i szybkiej interwencji. Pacjent, idąc z określonymi objawami do lekarza pierwszego kontaktu, często ukrywa ich przyczyny i kłamie, by nie narażać się na reprymendę. Jednak jeśli lekarz będzie wiedział o jego uzależnieniu i leczeniu odwykowym, stanie się bardziej pomocny. Ta wiedza ważna jest też przy diagnozowaniu chorób i doborze leków.

Gdy przychodzi pacjent leczony odwykowo i mówi, że jest rozdrażniony, nie może spać - lekarz włącza cały arsenał diagnostyczny, by ustalić przyczynę objawów. Jeśli natomiast ma świadomość, że pacjent jest na określonym etapie leczenia odwykowego, to wie, że jego dolegliwości mogą być skutkiem terapii odwykowej i stosuje odpowiednie leki.