Klapsy hamują rozwój intelektualny dziecka

Przeprowadzili je psychologowie z Uniwersytetu Stanowego New Hampshire (USA). Grupa licząca tysiąc dzieci została dwukrotnie poddana testom sprawdzającym zdolność uczenia się. Pierwszy test przeprowadzono, gdy uczestnicy eksperymentu mieli po kilka miesięcy, drugi wykonano po skończeniu przez nich czwartego roku życia. W międzyczasie badacze starali się poznać, jak wobec maluchów zachowują się ich rodzice.

Drugi sprawdzian wykazał bezspornie, że dzieci, które wychowywano za pomocą klapsów, są zwykle słabiej rozwinięte intelektualnie. Im częściej były bite, tym słabiej radziły sobie z zadaniami przygotowanymi przez psychologów. Ich zdaniem wynika to z tego, że rodzice uciekający się do aktów przemocy wobec własnych dzieci, zazwyczaj mało z nimi rozmawiają. Brak kontaktu werbalnego z rodzicami w pierwszych latach życia powoduje, że rozwój dziecka ulega zahamowaniu.

- Niektórzy rodzice sądzą, że nie ma sensu rozmawiać z rocznym dzieciakiem, ponieważ niewiele pojmuje on z tego, co się do niego mówi. Jednak wszelkie badania pokazują, że nie ma nic gorszego dla rozwoju intelektualnego młodego człowieka niż pozostawienie go samego na wiele godzin - mówi prof. Murray Straus, główna autorka badań. - Ludzka kora mózgowa jest słabo ukształtowana w pierwszych latach życia. Jej prawidłowy rozwój zale-ży od wielu czynników, w tym od stworzenia ścisłych relacji uczuciowych i intelektualnych pomiędzy niemowlakiem a jego rodzicami - tłumaczy badaczka.

Jak jednak i o czym rozmawiać z nieco starszym dzieckiem, które jest bystre i rozgarnięte? Claudia Mueller i Carol Dweck, psychologowie z Uniwersytetu Columbia w Nowym Jorku, uważają, że nie należy go chwalić tylko dlatego, że jest inteligentne. Z ich badań wynika bowiem, że potem takie dzieci źle znoszą każdą porażkę i z obawy przed nią odpychają od siebie wszystkie problemy, których rozwiązywanie wiąże się z możliwością po-pełnienia błędu.

"Znacznie korzystniejsze jest chwalenie dziecka wtedy, gdy przejawia ono aktywność. Nagrodę otrzymuje, ponieważ podejmuje wysiłek w celu rozwiązania jakiegoś problemu. W ten sposób wzmacnia się jego samodzielność" - piszą w swojej pracy Mueller i Dweck. Przeprowadziły one eksperyment z udziałem kilkuset uczniów w wieku 10-12 lat. Dzieci dostały do rozwiązania kilkanaście zadań. Wyniki sprawdzianu nie miały żadnego znaczenia, ponieważ wszystkim uczestnikom badań i tak powiedziano, że poradziły sobie doskonale. Jednak podczas indywidualnych rozmów połowę uczniów pochwalono za wysoką inteligencję, a resztę zachęcano jedynie do dalszego wysiłku, skoro tym razem tak wspaniale im się powiodło.

Po pewnym czasie test powtórzono. Tym razem zadania były zbyt trudne jak na zakres wiedzy dzieci. Sprawdzian wypadł bardzo źle, a wszystkim uczniom powiedziano, że wy-padli o wiele gorzej niż poprzednio. Naukowcy zapytali dzieci o przyczynę ich niepowodzenia. Okazało się, że uczniowie chwaleni za inteligencję uznawali z reguły, że są po prostu mało zdolni, natomiast uczniowie, których zachęcano do pracy, swoją porażkę tłumaczyli zazwyczaj tym, że za mało przyłożyli się do rozwiązywania zadań.

Ostatnia faza eksperymentu polegała na samodzielnym wyborze przez uczniów rodzaju zadań szkolnych, które chcieliby wykonywać. Zgodnie z przewidywaniami, uczniowie chwaleni za inteligencję chętniej decydowali się na takie zajęcia, które nie były dla nich intelektualnie ryzykowne. Tymczasem członkowie drugiej grupy chętniej podejmowali się zadań nowych, nie lękali się bowiem porażki. Przegrana działała na nich raczej mobilizują-co ("nie przyłożyłem się do pracy, powinienem więcej pracować") niż deprymująco ("dam sobie spokój, bo nie nadaję się do tego"). Dodajmy, że poziom inteligencji w obu grupach był identyczny. - Jeżeli chcemy, aby nasze dziecko nie bało się samodzielnego podejmowania nowych zadań, zachęcajmy je do aktywności i nagradzajmy za nią. Samo tylko powtarzanie mu, że jest inteligentne, może mu zaszkodzić - podsumowują naukowcy.