Mniej szczepień, więcej przypadków odry. Zapomniane choroby mogą do nas wrócić

W 2021 roku w całej Polsce rodzice odmówili zaszczepienia 60,6 tys. dzieci - to kilkanaście razy więcej niż dekadę temu. W województwie zachodniopomorskim liczba osób uchylających się od obowiązku szczepień w I półroczu 2021 wynosiła 2274, natomiast w 2022 już 2681.

Edukacja w zakresie zachęcania do szczepień i korzyści z nich wynikających oraz poinformowanie o obowiązku poddania dziecka szczepieniom ochronnym leży w gestii lekarza rodzinnego. Ale lekarze przyznają, że coraz częściej w swojej praktyce trafiają na rodziców, których przekonać nie można, nie tylko do szczepień obowiązkowych.

- Z moich obserwacji wynika, że coraz więcej rodziców odmawia nawet podstawowego pakietu szczepień obowiązkowych dla noworodków - mówi doktor Tomasz Żyłka, ordynator oddziału ginekologiczno-położniczego szpitala w Szczecinku. - Nie chcą się też szczepić przeciwko COVID-19 przyszłe mamy, a historie, jakie przy okazji opowiadają, aż wstyd powtarzać.

W sytuacjach, w których rodzica przekonać nie można, lekarze zawiadamiają sanepid. W pierwszym etapie inspektorzy sanitarni wysyłają wezwania do wykonania obowiązku zaszczepienia dziecka, zawierające wzmiankę o prawnych konsekwencjach odmowy szczepień oraz podstawowe dane dotyczące korzyści wynikających ze szczepień i informacje o możliwych działaniach niepożądanych.

Bywa, że takie postępowanie przynosi efekty, tyle że w przypadku rodziców „zapominalskich”. Problemem jest rosnąca grupa osób przeciwnych szczepieniom. Gdy upominanie nie skutkuje, wszczynane jest postępowanie egzekucyjne. Maksymalna wysokość grzywny to 10 tysięcy złotych. Oprócz kary pieniężnej rodzice mogą zostać też oskarżeni o umyślne naruszenie dobra dziecka, co skutkuje postępowaniem o ograniczenie władzy rodzicielskiej.

Paweł Mayko z Wojewódzkiej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Szczecinie zdradza, że rodzice często nie argumentują swojej odmowy, ale część otwarcie deklaruje poglądy antyszczepionkowe, traktując szczepienia jako eksperyment medyczny. Inni nie akceptują formuły samego obowiązku poddawania się temu zabiegowi.

Lekarze nie mają wątpliwości: jeżeli przestaniemy szczepić dzieci, groźne choroby powrócą. Już widać pierwsze efekty. Po spadku wskaźnika wyszczepialności przeciwko odrze nie tylko w Polsce, ale i w Europie, wystąpiła zwiększona liczba przypadków zachorowania i śmierci. W Polsce według danych z 2019 r. (późniejszych danych nie ma) na odrę zachorowało ponad 1400 osób. Dla przykładu: dziesięć lat wcześniej było to około 100 przypadków.

Jacek Wróblewski, koordynator Oddziału Obserwacyjno-Zakaźnego w Szpitalu Wojewódzkim w Koszalinie, mówi: - Szczepienia dzieci mają kolosalne znaczenie. Należy się szczepić, ponieważ szczepienia ratują życie albo ratują przed trwałym kalectwem. Według statystyki jedno dziecko na tysiąc, które zachoruje na odrę, będzie miało podostre stwardniające zapalenie istoty białej mózgu. To powikłanie, które w istocie swojej jest śmiertelne. Do tego stanu dochodzi nawet przez kilka lat. Matka patrzy wówczas, jak stan dziecka ulega degradacji: od osoby sprawnej i aktywnej, aż do „roślinki”. Szczepienie niesie ze sobą niebezpieczeństwa, ale osoby decydujące o tym, czy szczepić dziecko, czy nie szczepić, muszą mieć świadomość, że przechorowanie tej choroby, jak np. odra, jest o wiele groźniejsze. Nie wolno podchodzić do problemu na takiej zasadzie, że w razie niezaszczepienia dziecko przechoruje odrę i nic mu nie będzie. Problem właśnie polega na tym, że jedno dziecko na tysiąc może to przejść w bardzo ciężki sposób, trwale okaleczający, wręcz śmiertelnie.