Najem już nie dla każdego – umowy będą zawierać waloryzację czynszu. Kogo będzie stać na wynajem mieszkania? Zobacz wyliczenia ekspertów

Osoba, która decyduje się wynająć mieszkanie, musi liczyć się z tym, że wysokość czynszu może zmienić się w związku z sytuacją gospodarczą. Jest to ważna informacja zwłaszcza dla tych najemców, którzy planują wynajmować mieszkanie dłużej niż rok. Waloryzacja czynszu pozwala utrzymać wartość ekonomiczną na poziomie sprzed waloryzacji. Przelicznikiem może być wskaźnik GUS lub wskaźnik cen towarów. To obie strony umowy wybierają dogodną dla nich zasadę waloryzacji i określają od kiedy będzie obowiązywała nowa stawka. Jest jednak coś, z czym muszą się liczyć najemcy – dużą podwyżką za czynsz.

– Niestety nie mamy dobrej wiadomości dla osób najmujących mieszkanie na podstawie kilkuletniej umowy. W tym roku muszą się oni liczyć z 11,4% podwyżką czynszu – mówi Marek Wielgo, ekspert portalu GetHome.pl.

Ekspert wyjaśnia, że ustawa o ochronie praw lokatorów daje właścicielom mieszkań przyzwolenie na podwyżkę czynszu o „średnioroczny wskaźnik wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem w poprzednim roku kalendarzowym”. Najnowszy wskaźnik inflacyjny wynosi 11,4 proc., co oznacza, że z taką podwyżką czynszu muszą liczyć się jeszcze w tym roku najemcy długoterminowi. Jak to przekłada się na konkretne liczby? Jeżeli teraz za mieszkanie ktoś płaci 3 tys. zł, to po podwyżce zapłaci 342 zł.

– Oczywiście można poprosić wynajmującego, żeby zrezygnował z inflacyjnej podwyżki lub zgodził się na mniejszą – mówi Marek Wielgo.

Może cię zainteresować: GUS podał najnowsze dane o polskim PKB. Dane za IV kwartał bez zmian w ujęciu kwartalnym

Jeżeli najemca ma jakiekolwiek wątpliwości odnośnie waloryzacji czynszu, może wymagać od właściciela mieszkania pisemnego uzasadnienia zastosowania klauzuli. Wówczas powinien on wskazać przyczyny podwyżki oraz wszystkie związanie z nią wyliczenia.

Najemca może też po prostu nie zgodzić się na waloryzację czynszu, zwłaszcza jeśli w umowie nie ma odpowiednio skonstruowanego zapisu. Do wyboru ma dwie opcje. Może nie zaakceptować podwyżki, co będzie oznaczało wypowiedzenie umowy najmu z zastosowaniem odpowiedniego okresu wypowiedzenia. Albo może wnieść pozew sądowy, w którym zaznaczy, że podwyżka jest niezasadna lub też zasadna, ale ma niewłaściwą wysokość – czytamy na otodom.pl

Eksperci zauważają jednak, że umowy długoterminowe nie są zbyt popularne w naszym kraju. Najczęściej zawieramy je na rok z opcją przedłużenia. Ta „opcja” to często okazja dla wynajmującego, aby poinformować lokatorów o podwyżce czynszu – o ile warunki rynkowe na to pozwalają.

Zwykle taki sposób „waloryzacji” był dla najemców mniej korzystny od inflacyjnego. Zmieniło się to w ubiegłym roku. Właściciele mogli podnieść czynsz swoim wieloletnim najemcom o 14,4 proc. Nie ma w tym przypadku znaczenia lokalizacja, powierzchnia czy standard mieszkania. Natomiast rynkowe czynsze (opłaty na rzecz właścicieli) wzrosły średnio o 11,5 proc. w porównaniu z 2022 r. – tłumaczy ekspert GetHome.pl.

Jak wynika z danych serwisu Unirepo.pl, który analizuje oferty w 37 portalach ogłoszeniowych, obecna sytuacja na rynku najmu jest o wiele lepsza niż po agresji Rosji na Ukrainę w 2022 r. Wszyscy pamiętamy, jak szybko kurczyła się wówczas oferta lokali na wynajem. Ekspert GetHome.pl podkreśla, że poza czynszem wynajmujący pobierają również opłaty, których wysokość od nich nie zależy, np. za wodę i odbiór ścieków czy śmieci.

GUS podał, że w 2023 r. opłaty za mieszkanie, w tym opłaty za media były o ponad 14 proc. wyższe niż w 2022 r. Tempo wzrostu było więc szybsze od wskaźnika inflacji, który GUS oszacował na 11,4 proc. Najbardziej dotkliwe dla kieszeni właścicieli mieszkań i najemców były w ubiegłym roku podwyżki nośników energii, np. energia cieplna podrożała średnio o 33,3 proc., prąd – o 21,4 proc., a gaz – o 15,9 proc. Kolejny rok z rzędu rosły opłaty za ścieki (9,4 proc.) i wywóz śmieci (7,9 proc.).