Niemieccy lotnicy z Bagicza w bojach nad Polską

Łukasz Gładysiak

Jest historykiem, doktorantem Zakładu Historii Wojskowej Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, pracownikiem Muzeum Oręża Polskiego w Kołobrzegu.

Jednostka ta, odpowiadająca mniej więcej pułkowi lotniczemu, utworzona została w Greifswaldzie wiosną 1936 r. pod nazwą Kampfgeschwader 152. Przez pierwsze przeszło trzy lata dowodził nią podpułkownik Ulrich Kessler.

W nowo wybudowanej bazie w Bagiczu (niem. Bodenhagen - Flugplatz Kolberg) ulokowana została IV Gruppe (skrzydło, dowódca: podpułkownik inżynier Robert Krauss), która wraz ze zmianą nazwy zgrupowania na Kampfgeschwader 1 "Hindendburg" w dniu 1 maja 1939 r. otrzymała numer pierwszy.
26 sierpnia, w związku ze zbliżającą się operacją wymierzoną przeciwko Polsce, formacja, wraz z pozostałymi elementami garnizonów Pomorza Środkowego rozpoczęła mobilizację. Stan gotowości osiągnięto w ciągu 24 godzin, a całość Kampfgeschwader 1 podporządkowano dowódcy 1. Floty Powietrznej, rezydującemu w Szczecinie generałowi Albertowi Kesselringowi.

I Gruppe, podobnie jak pozostałe skrzydła, wyposażona była w średnie samoloty bombowe Heinkel 111. Maszyna ta zaprojektowana została w pierwszej połowie lat trzydziestych i oblatana w tajemnicy, w listopadzie 1934 r. Wyposażona w dwa silniki tłokowe Jumo 211, mimo masy startowej przekraczającej 14 ton była w stanie uzyskać prędkość rzędu 400 km/h, pułap przeszło 8 km i zasięg - 3000 km. Uzbrojenie w odmianie podstawowej stanowiło siedem karabinów maszynowych, w tym jeden kalibru 13 mm. Jednorazowy zapas bomb sięgnął 2500 kg.

1 września 1939 r., około godziny 5.00 maszyny Kampfgeschwader 1 "Hindenburg" rozpoczęły misję ofensywną. Celem ataku były polskie bazy lotnicze w Pucku i Rumi. Podczas nalotu na pierwszą z lokalizacji pod bombami zginął między innymi dowódca Morskiego Dywizjonu Lotniczego - porucznik Edward Szystkowski; w Rumi Niemcom udało się natomiast uszkodzić pas startowy.

Tej samej doby samoloty startowały z Bagicza jeszcze dwukrotnie, kierując się między innymi w stronę Torunia.

Drugi dzień inwazji zaznaczył się lotami bojowymi nad Bydgoszcz, Gniew i Tczew, gdzie obiektem bombardowania były przemieszczające się kolumny Wojska Polskiego. W tym dniu odnotowano także utratę dwóch bombowców oraz pierwszego poległego żołnierza.

Z powodu wypowiedzenia przez Francję i Wielką Brytanię wojny III Rzeszy, 3 września działania czasowo wstrzymano; jednakże już kolejnej doby Heinkle 111 pojawiły się nad Kujawami. Dwa dni później I Gruppe wystartowała w kierunku Łodzi, Płocka i Rawy Mazowieckiej, pod Sochaczewem wdając się w potyczkę z myśliwcami PZL P-11 ze słynnej Brygady Pościgowej. 8 września Kampfgeschwader 1 "Hindenburg" oddany został pod zwierzchnictwo 4. Floty Powietrznej generała Aleksandra Löhra i rozpoczął dyslokację na Dolny Śląsk.

Startując z baz zlokalizowanych w rejonie Wrocławia lotnicy przystąpili do ataków na Wojsko Polskie w pasie Warszawa-Lublin, a także, od 11 września - w okolicach Dęblina i, ponownie, Włocławka oraz Łodzi. Po czterech dobach zbombardowano przeprawy na Bugu; w tym czasie I Gruppe wspierała już natarcia Wehrmachtu w bitwie nad Bzurą. W schyłkowym okresie aktywności bojowej żołnierze, których macierzystym lotniskiem był Flugplatz Kolberg, pojawili się nad Przemyślem i Terespolem.

20 września 1939 r. Kampfgeschwader 1 "Hindenburg" rozpoczął powrót na tyły. Kolejnego dnia, przebazowaniem pod miasto Neubrandenburg oficjalnie zakończył udział w wojnie przeciwko Polsce.
I Gruppe, która swój szlak bojowy rozpoczęła w Bagiczu, w kolejnych niemieckich kampaniach prowadziła działania z lotnisk w dolnosaksońskim Giesen, a następnie: Amiens i Reims we Francji.

Jesienią 1942 roku, przezbrojona w samoloty bombowe Junkers-88, przeniesiona została na front wschodni, stacjonując kolejno w Witebsku i Charkowie. W schyłkowym okresie II wojny światowej lotnicy z Flugplatz Kolberg pełnili służbę nad Morzem Śródziemnym, skąd zmuszeni byli ustąpić pod naporem wojsk koalicji antyhitlerowskiej, w tym oddziałów polskich.

Łukasz Gładysiak jest historykiem, doktorantem Zakładu Historii Wojskowej Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, pracownikiem Muzeum Oręża Polskiego w Kołobrzegu.