Oni zostaną w naszej pamięci

Jadwiga Piłsudska 28.02.1920 – 16.11.2014
Architektka, porucznik pilot Wojska Polskiego, młodsza córka marszałka Józefa Piłsudskiego. Była pilotem m.in. szybowców, a w czasie II wojny światowej służyła w brytyjskim Air Transport Auxiliary. Mieszkając w Londynie, organizowała pomoc dla solidarnościowego podziemia i wspierała demokratyczną opozycję w Polsce.

Stanisław Mikulski 1.05.1929 – 27.11.2014
Aktor filmowy i teatralny, który zdobył ogromną sławę dzięki odegraniu głównej roli Hansa Klossa najpierw w pokazywanej w latach 1965–1967 w Teatrze Telewizji „Stawce większej niż życie”, a następnie w kultowym serialu o tym samym tytule. W latach 90. był prowadzącym popularnego teleturnieju „Koło Fortuny” w TVP 2, a następnie wspólnie z Jakubem Andułą poprowadził magazyn „Supergliny”, w którym przedstawiał metody polskiej policji w walce z przestępcami. Jego pierwszą znaczącą rolą było odegranie „Smukłego”, uczestnika powstania warszawskiego w „Kanale” Andrzeja Wajdy z 1957 r., który jest uznawany za jeden z najważniejszych filmów wybitnego reżysera. Przez większą część swojej aktywności zawodowej grywał w warszawskich teatrach: Teatrze Powszechnym, Teatrze Ludowym, TeatrzePolskim oraz Teatrze Narodowym. W okresie PRL zaangażował się w działalność komunistyczną, był m.in. członkiem Związku Walki Młodych, a następnie PZPR. W 1983 r. wszedł do składu Krajowej Rady Towarzystwa Przyjaźni Polsko--Radzieckiej. W latach 1988–1990 pełnił funkcję dyrektora Ośrodka Informacji i Kultury Polskiej przy ambasadzie PRL w Moskwie.

Kazimierz Świtoń 4.08.1931 – 4.12.2014
Działacz opozycyjny, który współtworzył Ruch Obrony Praw Człowieka i Obywatela oraz pierwszy komitet Wolnych Związków Zawodowych. Jako poseł oskarżył Lecha Wałęsę o działalność agenturalną, wystąpił też przeciwko usunięciu krzyża upamiętniającego wizytę Jana Pawła II z tzw. żwirowiska nieopodal obozu KL Auschwitz.

Joe Cocker 20.05.1944 – 22.12.2014
Angielski piosenkarz rockowy. Znalazł się na liście „Rolling Stone” wśród stu najlepszych wokalistów, zajmując 97. miejsce. Za zasługi dla muzyki został odznaczony Orderem Imperium Brytyjskiego. W 1969 r. zaśpiewał na słynnym festiwalu Woodstock. Był laureatem m.in. nagrody Grammy z 1983 r. za piosenkę „Up Where We Belong”.

Krzysztof Krauze 2.04.1953 – 24.12.2014
Operator, reżyser i scenarzysta filmowy. Twórca filmów dokumentalnych i fabularnych. Wielokrotnie nagradzany na polskich i zagranicznych festiwalach. Autor m.in. „Długu” „Wielkich rzeczy”, „Mojego Nikifora”, „Placu Zbawiciela” i „Papuszy”. Zmarł po ośmioletniej walce z nowotworem, został pochowany na cmentarzu w Kazimierzu Dolnym.

Stanisław Barańczak 13.11.1946 – 26.12.2014
Poeta, krytyk literacki, tłumacz poezji, jeden z najważniejszych twórców Nowej Fali, działacz Komitetu Obrony Robotników. Sygnatariusz Listu 59 (1975) oraz członek założyciel Komitetu Obrony Robotników. Był jednym z członków zespołu redakcyjnego „Zapisu”. W lutym 1977 r. w sfingowanym procesie został skazany za przekupstwo na rok więzienia w zawieszeniu. Uczestniczył w głodówce w kościele św.Marcina w Warszawie, która była apelem o uwolnienie wszystkich ofiar wypadków czerwcowych. Wykładał na Uniwersytecie Latającym w Poznaniu i Krakowie oraz podpisał deklarację założycielską Towarzystwa Kursów Naukowych (1978). Zostawił po sobie kilkadziesiąt tomów przekładów, tomów poezji i esejów. Do historii literatury przeszły jego tłumaczenia Szekspira.

Marian Jurczyk 16.10.1935 – 30.12.2014
Polityk i związkowiec, który został pierwszym szefem Solidarności na Pomorzu Zachodnim. W historii zapisał się również jako sygnatariusz szczecińskich porozumień sierpniowych. W 1970 r. wziął udział w grudniowych protestach robotniczych i wszedł w skład komitetu strajkowego. Dziesięć lat później pokierował strajkiem w Stoczni Szczecińskiej jako przewodniczący Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego. Rywalizował z Lechem Wałęsą o stanowisko przewodniczącego Solidarności podczas Zjazdu Delegatów NSZZ „Solidarność” w 1981 r., zdobył wtedy drugi wynik. W trakcie stanu wojennego był internowany i został aresztowany. W latach 1997–2000 był senatorem, a latach 1998–2000 zasiadał w fotelu prezydenta Szczecina.

E. Wnuk-Lipiński 4.05.1944 – 4.01.2015
Socjolog, profesor, twórca Instytutu Studiów Politycznych PAN. Był również cenionym wykładowcą i pisarzem science fiction tworzącym powieści, w których opisywał m.in. postawy ludzi wobec państwa totalitarnego.
W latach 80. był doradcą ds. polityki społecznej NSZZ „Solidarność”, brał udział w obradach Okrągłego Stołu.

Tadeusz Konwicki 22.06.1926 – 7.01.2015
Prozaik, scenarzysta i reżyser. Pozostawił po sobie bogatą spuściznę literacką, m.in. „Sennik współczesny”, „Kompleks polski”, „Małą apokalipsę”, i filmową – był reżyserem „Ostatniego dnia lata”, „Salta”, „Doliny Issy” czy „Lawy”. Był także scenarzystą m.in. „Matki Joanny od Aniołów” i „Faraona”. Debiutował w 1946r. jako reportażysta i rysownik ilustrowanym przez siebie tekstem pt. „Szkice z Wybrzeża”. Od lat 60. narastać zaczął jego konflikt z władzami komunistycznymi. Wielokrotnie podpisywał listy protestacyjne o charakterze humanitarnym. Był członkiem opozycji, publikował w wydawnictwach tzw. II obiegu. W lutym 1978 r. został członkiem Towarzystwa Kursów Naukowych. Tadeusz Konwicki mieszkał na tyłach Nowego Światu, co opisał m.in. w dziennikach.

Józef Oleksy 22.06.1946 – 9.01.2015
Polityk, który piastował niemalże wszystkie najważniejsze stanowiska w państwie. Swoją karierę polityczną rozpoczął w czasach PRL jako członek PZPR. W III RP był premierem, marszałkiem Sejmu, szefem MSWiA i przewodniczącym SLD.
Jego matka chciała, by został księdzem, dlatego w wieku 13 lat trafił do niższego seminarium duchownego. Spędził w nim trzy lata, ponieważ tuż przed maturą władze rozwiązały szkołę. Jak twierdził, nie został księdzem, gdyż nie miał powołania.
W 1969 r. został członkiem PZPR i pozostał nim do końca działania partii. Upadek PRL nie oznaczał jednak końca jego przygody politycznej.
Był jednym z założycieli SLD i wraz z Aleksandrem Kwaśniewskim, Leszkiem Millerem oraz Włodzimierzem Cimoszewiczem stał się jednym z najbardziej wpływowych polityków tej partii. Kilkukrotnie zdobywał mandat poselski, w latach 1993–1995 był marszałkiem Sejmu. Od 1995 do 1996 r. pełnił funkcję premiera, a w rządzie Leszka Millera – funkcję wicepremiera i ministra spraw wewnętrznych i administracji. W 2007 r. został zawieszony w prawach członka partii, jednak trzy lata później wstąpił do SLD ponownie.

Demis Roussos 15.06.1946 – 25.01.2015
Grecki piosenkarz muzyki pop. Szczyt jego kariery przypadł na lata 70., kiedy nagrał kilka płyt, które podbiły gusta słuchaczy. W 1973 r. jego piosenka „Forever and Ever” dotarła na wierzchołki list przebojów. Inne znane utwory Roussosa to: „My Friend the Wind”, „My Reason”, „Lovely Lady of Arcadia” i „Goodbye, My Love, Goodbye”.

Jan „Kyks” Skrzek 21.11.1953 – 29.01.2015
Muzyk i kompozytor bluesowy, grał na harmonijce ustnej i fortepianie, brat Józefa Skrzeka. Skrzek sławił kulturę Górnego Śląska i ją współtworzył, poruszał w swojej twórczości problemy dnia codziennego mieszkańców. Brał udział w licznych koncertach i festiwalach, nagraniach, programach telewizyjnych i filmach. Muzyk przez lata mieszkał w Katowicach.

Zbigniew Kurtycz 16.05.1919 – 30.01.2015
Piosenkarz, gitarzysta i kompozytor, autor hitu wszech czasów „Cicha woda”. Był też piłkarzem Pogoni Lwów, wicemistrzem Polski juniorów w roku 1937. W czasie okupacji radzieckiej Kresów występował w teatrzyku Feliksa Konarskiego (Ref-Rena). Z zespołem artystycznym 3. Dywizji Strzelców Karpackich przeszedł szlak bojowy armii Andersa.

Richard von Weizsäcker 15.04.1920 – 31.01.2015
Prezydent Republiki Federalnej Niemiec w latach 1984–1994. Należał do Unii Chrześcijańsko-Demokratycznej (CDU). W Niemczech był jedną z najbardziej popularnych głów państwa, Polacy docenili jego działania na rzecz polsko-niemieckiego pojednania i samokrytykę złożoną w 1985 r. w 40. rocznicę zakończenia II wojny światowej.

Bohdan Tomaszewski 10.08.1921 – 27.02.2015
Tenisista (przedwojenny wicemistrz Polski juniorów), później dziennikarz i komentator, autor książek i scenariuszy filmowych. Jeszcze za życia był uznawany za legendę i symbol polskiego dziennikarstwa sportowego. Niedościgniony wzór dla współczesnych komentatorów i adeptów dziennikarstwa. Pracę w mediach rozpoczął w 1946 r. w „Kurierze Szczecińskim”. Jako dziennikarz sportowy zadebiutował dwa lata później w „Expressie Wieczornym”.
Do radia trafił w 1955 r., później został sprawozdawcą telewizyjnym. W latach 1956–1980 komentował m.in. 12 igrzysk olimpijskich letnich i zimowych. Jego głos towarzyszył historycznym zwycięstwom Władysława Kozakiewicza i Ireny Szewińskiej. Komentował również (w 1976 r.) legendarny już finał tenisowego turnieju Masters pomiędzy Wojciechem Fibakiem a Manuelem Orantesem.
Podczas stanu wojennego odmówił współpracy z Polskim Radiem. Powrócił na antenę w 1989 r. Był co poniedziałek gościem „Kroniki sportowej” w Pierwszym Programie Polskiego Radia.
Od 1968 r. odbywa się w Warszawie turniej kadetów (do lat 16) jego imienia. W 2004 r. wygrała go Agnieszka Radwańska.

Borys Niemcow 9.10.1959 – 27.02.2015
Rosyjski polityk, jeden z liderów demokratycznej opozycji i obrońca praw człowieka. Był zdecydowanym krytykiem polityki Putina, a zaangażowanie prezydenta Rosji w konflikt na Ukrainie określał jako rosyjską agresję. Wcześniej należał do grona najbliższych współpracowników Borysa Jelcyna. Został zastrzelony w centrum Moskwy.

Terry Pratchett 28.04.1948 – 12.03.2015
Popularny brytyjski pisarz fantasy i science fiction. Jego najbardziej znanym dziełem jest cykl „Świat Dysku”, w którym opisuje realny świat w krzywym zwierciadle. Opublikował kilkadziesiąt książek, m.in. „Trylogię Nomów” oraz „Trylogię Johnny’ego Maxwella”. Został odznaczony Orderem Imperium Brytyjskiego.

Robert Leszczyński 10.02.1967 – 1.04.2015
Dziennikarz, krytyk muzyczny „Gazety Wyborczej”, kierownik działu Kultura i Styl tygodnika „Wprost”, redaktor naczelny miesięcznika „Laif”, rzecznik prasowy Przystanku Woodstock, juror programu „Idol”, a także gitarzysta oraz didżej. Angażował się też aktywnie w politykę. Popierał Unię Wolności, w 2004 r. bezskutecznie ubiegał się o mandat radnego Warszawy z listy Zielonych, a w 2005 r. był jednym z założycieli Partii Demokratycznej. Choć w 2011 r. bez powodzenia kandydował do Sejmu z list Ruchu Palikota, po przekształceniu ugrupowania w Twój Ruch został członkiem tej partii. Angażował się także w działalność społeczną, w ramach której organizował m.in. demonstracje i koncerty na rzecz pomarańczowej rewolucji na Ukrainie.

Barbara Sass 14.10.1936 – 2.04.2015
Reżyser i scenarzystka filmowa oraz telewizyjna. Wyreżyserowała m.in. „Krzyk” w 1982r. z Dorotą Stalińską oraz „Dziewczęta z Nowolipek” w 1985 r., które przyniosły jej nominacje do Złotych Lwów. W 1997 r. wystawiła „Trzy siostry” Czechowa w Teatrze im. Jaracza w Łodzi, za co otrzymała nagrodę teatralną Złotej Maski.

Andrzej Ajnenkiel 21.02.1931 – 10.04.2015
Wybitny historyk, profesor nauk humanistycznych, specjalista w zakresie historii najnowszej, historii państwa i prawa. Był także ekspertem prezydenta i Senatu w pracach nad konstytucją w latach 1990–1993. Zasiadał też w radach redakcyjnych m.in. „Polskiego słownika biograficznego” i „Przeglądu Historyczno--Wojskowego”.

Günter Wilhelm Grass 16.10.1927 – 13.04.2015
Niemiecki pisarz narodowości kaszubskiej, laureat Nagrody Nobla w 1999 r. Doktor honoris causa Uniwersytetu Gdańskiego. Autor m.in. „Psich lat”, „Turbota”, „Wróżb kumaka”, „Mojego stulecia” i „Blaszanego bębenka”, który zekranizował Volker Schlöndorff. Powieść traktuje o rozwoju faszyzmu i wojnie, której akcja rozgrywa się w Gdańsku, mieście na pograniczu Polaków i Niemców. W 1942 r. zgłosił się do służby w niemieckiej marynarce wojennej. W 2006 r. Grass udzielił wywiadu „Frankfurter Allgemeine Zeitung”, w którym wyznał, że samo pójście do wojska nie było przymusowe. W 2012 r. dyskusję wywołał opublikowany w „Süddeutsche Zeitung” wiersz „Co trzeba powiedzieć”, w którym Grass apelował o zaprzestanie sprzedaży Izraelowi okrętów podwodnych zdolnych przenosić broń jądrową.

Władysław Bartoszewski 19.02.1922 – 24.04.2015
Profesor, polityk, historyk, działacz społeczny. W czasie II wojny światowej walczył w szeregach Armii Krajowej. Był więźniem Auschwitz, po opuszczeniu obozu wziął udział w powstaniu warszawskim. W 1965 r. został uhonorowany przez Instytut Yad Vashem tytułem Sprawiedliwego wśród Narodów Świata. W 1980 r. został członkiem NSZZ „Solidarność”. Był inwigilowany przez SB, a po wprowadzeniu stanu wojennego został internowany. Sprawował funkcję ambasadora Polski w Austrii w latach 1990–1995, ministra spraw zagranicznych w gabinetach Józefa Oleksego i Jerzego Buzka, a także senatora IV kadencji z ramienia Unii Wolności. Otrzymał wiele odznaczeń, m.in. Order Orła Białego. W 2007 r. został pełnomocnikiem premiera Donalda Tuska ds. dialogu międzynarodowego. Zajmował się również publicystyką, współpracował m.in. z tygodnikiem „Stolica” oraz „Tygodnikiem Powszechnym”. Wykładał także historię najnowszą na KUL i prowadził wykłady na niemieckich uczelniach. Jest autorem ok. 1,5 tys. artykułów i wielu książek, m.in. „1859 dni Warszawy” czy „Los Żydów Warszawy 1939–1943. W czterdziestą rocznicę powstania w getcie warszawskim”.

B.B. King 16.09.1925 – 14.05.2015
Amerykański gitarzysta i wokalista bluesowy. Został obdarzony przez fanów nieformalnym tytułem King of Blues. Muzyka Kinga zaliczana jest do stylów Memphis Blues i Soul Blues. W latach 1971–2009 został wyróżniony 15 nagrodami Grammy, najczęściej w kategorii najlepszy album bluesowy (sześć razy) oraz najlepszy utwór bluesowy (trzy razy).

Jan Kulczyk 24.06.1950 – 29.07.2015
Jeden z największych polskich przedsiębiorców oraz biznesmen aktywny na arenie międzynarodowej. Był właścicielem przedsiębiorstwa Kulczyk Holding z siedzibą w Warszawie i międzynarodowej grupy inwestycyjnej Kulczyk Investments, która posiadała udziały w wielu spółkach, m.in. w Ciechu, Polenergii, Serinusie, Autostradzie Wielkopolskiej, Pekaesie czy SABMiller. W 1988 r. Kulczyk wszedł do branży motoryzacyjnej, tworząc pierwszą w Polsce sieć dystrybucji samochodów marki Volkswagen. Potem skupił się przede wszystkim na branży energetycznej. Od 2000 r. tylko raz nie zajmował pierwszego miejsca na liście najbogatszych Polaków tworzonej przez „Wprost”. W 2015 r. magazyn „Forbes” wycenił jego majątek na 15,1 mld zł.