Osoby z niepełnosprawnością intelektualną też są częścią społeczeństwa. Rozmowa z Iwoną Grotą, kierownikiem WTZ w Słupsku

Niedawno obchodziliśmy Dzień Godności Osób z Niepełnosprawnością Intelektualną. Jak w tym kontekście w ogóle godność rozumieć?

Każdy człowiek powinien żyć z godnością i być traktowany godnie. To powinien być nasz priorytet, jako społeczeństwa. Godność w przypadku osób z niepełnosprawnościami to możliwość funkcjonowania w tym społeczeństwie i bycie przez to społeczeństwo akceptowanym. W ciągu 15 lat, odkąd prowadzę w Słupsku dwa ośrodki, ta godność osób z niepełnosprawnością zaczyna być coraz bardziej dla nich samych ważna. Kiedyś te osoby nie podchodziły do tego w ten sposób. Teraz są bardziej świadome, że mają swoje prawa, mają swoje obowiązki, mają możliwość funkcjonowania i prowadzenia życia tak, jak każdy inny człowiek. Rozumieją również, że nie muszą być koniecznie w żadnym ośrodku, tylko mogą funkcjonować samodzielnie – mieć własny dom, mieć bliskiego, którego kochają, bądź z którym się przyjaźnią.

A jak osoby z niepełnosprawnością intelektualną funkcjonują w naszym społeczeństwie? Nie zawsze przecież są w stanie zrobić wszystko samodzielnie.

Niepełnosprawność intelektualna nie jest chorobą. Jest to schorzenie, które powoduje, że pewne osoby nie są na tyle sprawne intelektualnie, żeby mogły funkcjonować tak, jak ktoś w normie intelektualnej. Pamiętać należy, że osoby z niepełnosprawnością intelektualną mają różne stopnie niepełnosprawności. Na przykład osoby z niepełnosprawnością intelektualną w stanie lekkim funkcjonują tak, jak każdy inny człowiek. Osoby ze stopniem umiarkowanym i znacznym natomiast potrzebują pomocy chociażby w załatwianiu spraw, mają problem z czytaniem, czy zrozumieniem pewnych rzeczy. Jeśli jednak mają wsparcie od osoby sprawnej, to poradzą sobie wszędzie – w różnych instytucjach, urzędzie, teatrze czy kinie. Często jest tak, że osoba niepełnosprawna intelektualnie wygląda fizycznie tak, jak każdy z nas. Dopiero w momencie, kiedy słyszymy, że ma wadę mowy i nie jest w stanie wypowiedzieć się na jakiś temat, zauważamy, że jest osobą niepełnosprawną. Rzecz jasna są też takie osoby, które są bardziej niepełnosprawne i widać to już na pierwszy rzut oka, bo schorzenie intelektualne łączy się u nich również z niepełnosprawnością ruchową.

Coraz częściej organizuje się imprezy mające na celu integrować lokalną społeczność z osobami niepełnosprawnymi intelektualnie. Dlaczego ta integracja jest tak ważna?

Bo wszyscy jesteśmy Polakami, wszyscy jesteśmy obywatelami – mamy jedną konstytucję, wspólne prawa i obowiązki. W tej chwili mam 74 podopiecznych, osób z różnymi niepełnosprawnościami - wszyscy musimy się nawzajem tolerować, lubić i szanować. To jest podstawa. Na szczęście, w dzisiejszych czasach zmienia się postrzeganie takich osób przez społeczeństwo. Ludzie są bardziej otwarci, bardziej pomocni, ale też, co ważne, nie wychylają się z tą pomocą. W momencie, kiedy osoba niepełnosprawna o pomoc poprosi, to ją otrzyma. Nigdy jednak nie jest to na siłę, jak jeszcze przed laty, kiedy ludzie starali się uparcie kogoś uszczęśliwić. Nie zawsze osoba niepełnosprawna po prostu tego potrzebuje – ma ona swoje bariery, ale czasem musi przełamywać je sama, żeby stać się silniejszym człowiekiem i radzić sobie samemu w życiu.

Mimo tego istnieje dużo miejsc, w których osoby z niepełnosprawnością intelektualną mogą poszukać pomocy. Gdzie mogą otrzymać potrzebne wsparcie?

Osoby z niepełnosprawnościami, jak i ich rodzice, wsparcie otrzymać mogą chociażby w warsztatach terapii zajęciowej. Stowarzyszenie na Rzecz Osób z Niepełnosprawnością Intelektualną prowadzi taki WTZ w Słupsku, przy ul. Długosza. Przyjmujemy każdego, z każdym problemem. PSONI w Słupsku ma też środowiskowy dom samopomocy oraz mieszkanie treningowe. Ludzie nie zgłaszają się jednak tam, aby tylko w takich ośrodkach być i pobierać terapię. Przychodzą również z innymi, różnego rodzaju problemami – chociażby nie są w stanie załatwić sprawy w urzędzie. Wtedy pomagamy i nikogo nie wypuszczamy od nas bez rozwiązanej sprawy. Nasi podopieczni są również na wiele sposobów aktywizowani. Wykonywali prace rękodzielnicze na kiermasz, który odbył się podczas obchodów Dnia Godności Osób z Niepełnosprawnością Intelektualną, zajęli się także przygotowaniem całej oprawy – dmuchali balony, przenosili sprzęt, stworzyli plakat i zaproszenia w naszej pracowni. Pomagali przygotować całe wydarzenie.