Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

Profesor Marek Górka: Dzień Bezpiecznego Internetu powinien trwać cały rok

Joanna Boroń
Joanna Boroń
Z dr hab. Markiem Górką, profesorem wydziału humanistycznego Politechniki Koszalińskiej rozmawiamy o tym jak z internetu korzystać mądrze i jak nauczyć tego najmłodszych.
Z dr hab. Markiem Górką, profesorem wydziału humanistycznego Politechniki Koszalińskiej rozmawiamy o tym jak z internetu korzystać mądrze i jak nauczyć tego najmłodszych. Politechnika Koszalińska
Z dr hab. Markiem Górką, profesorem wydziału humanistycznego Politechniki Koszalińskiej rozmawiamy o tym jak z internetu korzystać mądrze i jak nauczyć tego najmłodszych. Pretekst do rozmowy mamy dobry – 7 lutego obchodzony jest Dzień Bezpiecznego Internetu.

7 lutego jest w Unii Europejskiej Dniem Bezpiecznego Internetu. Mam wrażenie, że każda okazja, by przypominać o bezpieczeństwie w wirtualnej rzeczywistości jest dobra.
Chociaż młodzi ludzie są sprytni w korzystaniu z technologii i twierdzą, że wiedzą o tym więcej niż ich rodzice i nauczyciele, to jednak nie zawsze są tak pewni siebie lub obeznani z technologią, jeśli chodzi o zapewnienie sobie bezpieczeństwa. Rodzice i opiekunowie nie zawsze posiadają umiejętności techniczne, aby zrozumieć Internet, ale mają umiejętności życiowe, których brakuje dzieciom. To oni są odpowiedzialni za bezpieczeństwo swoich dzieci i powinni być pierwszym punktem kontaktowym, jeśli chodzi o cyberbezpieczeństwo. W tym samym kontekście pojawia się też Dzień Bezpiecznego Internetu, ustanowiony z inicjatywy Komisji Europejskiej, który powinien zmusić odbiorców do przemyślanych i racjonalnych działań w cyberprzestrzeni. Idea tego wydarzenia powinna przyświecać nie tylko dziś, ale w każdym dniu roku. Jest to też okazja do zastanowienia się nad wyzwaniami, przed którymi stoimy w naszym globalnie połączonym świecie. Jednocześnie należy pamiętać, że wyzwania w zakresie cyberbezpieczeństwa nie są dziełem wyłącznie technologii. Nasze środki komunikacji szybko ewoluowały, ale problemy, przed którymi stoimy jako obywatele, najczęściej mają uwarunkowania w świecie realnym.

Porozmawiajmy o roli szkoły w nauce bezpiecznego poruszania się po wirtualnym świecie. Jaką powinna grać rolę? Główną?
Z edukacją jest jak z dobrym planem biznesowym, jeśli działania zbudowane są w oparciu o dobrze przemyślaną strategią, to możliwe jest osiągnięcie sukcesu. Popularyzacja nawet najbardziej wartościowych treści wymaga innowacji. Aby to osiągnąć, szkoła musi współpracować z innymi podmiotami, takimi jak organizacje pozarządowe, agencje rządowe, policja, władze lokalne i przemysł, po to, aby zapewnić dotarcie do docelowych odbiorców, którymi w tym przypadku są młodzi ludzie. Należy uwzględnić również przeszkody, takie jak: zasoby ludzkie i finansowe oraz czas potrzebny na opracowanie programów i narzędzi dydaktycznych. Warunkiem powodzenia jest także zbieranie informacji o pojawiających się trendach zarówno w rzeczywistości online, jak i offline. Edukacji zawsze powinien przyświecać cel, który koncentruje się na wspieraniu rozwoju, aby jednak to osiągnąć, należy najpierw lepiej zrozumieć rzeczywistość, także tą cyfrową. Bycie na bieżąco w swojej dziedzinie zawodowej jest kluczem do rozwoju zarówno gospodarczego, jak i społecznego.

Młodzi ludzie nie wyobrażają sobie życia bez internetu. Obawiam się jednak, że są ślepi na jego wady.
Wirtualny świat bogaty jest w stale zmieniające się zagrożenia dla młodych ludzi. Internet to także ogromna przestrzeń wymiany informacji i wolności, gdzie każdy może wejść w kontakt ze wszystkim i wszystkimi. Technologie cyfrowe oferują dzieciom i młodzieży wszelkiego rodzaju możliwości zabawy, nauki, nawiązywanie kontaktów, wyrażanie siebie, wyszukiwanie informacji i rozwijanie umiejętności w internecie. To pozytywna strona cyfrowej rzeczywistości. Jednocześnie nie ignorujmy faktu, że są tu inne kwestie. Należy również lepiej zrozumieć funkcjonowanie obecnych portali społecznościowych, co może dać klucz do lepszego zrozumienia zjawiska cyberprzemocy wśród młodych ludzi. Sieci społecznościowe, takie jak: YouTube, Instagram czy TikTok, są częścią świata dzieci i młodzieży, a zatem warto zastanowić się jak wspierać i chronić je w Internecie, jednocześnie pozwalając im zdobyć lub utrzymać „popularność”, której również potrzebują. Młodzi ludzie w szczególności zbyt często publikują informacje, które mogą zostać wykorzystane przeciwko nim przez swych rówieśników lub dorosłych.

Na które z form cyberprzemocy może być narażone dziecko?
Technologie cyfrowe mają coraz większy wpływ na prawdziwe życie, także, jeśli chodzi o młodych ludzi. Należy zauważyć, że prawie 9 na 10 dzieci codziennie korzysta ze smartfona, 88% rodziców nigdy nie korzystało z oprogramowania do kontroli rodzicielskiej. To sprawia, że dzieci te mogą w łatwy sposób stać się ofiarą cyberprzemocy. Dzięki nowym technologiom komunikacyjnym (telefony, sieci społecznościowe) prześladowanie ma miejsce poza terenem szkoły. Nękana osoba złapana w „wirtualne kajdany” czuje się atakowana wszędzie i przez cały czas.

Cyfrowa przemoc może przybierać wiele form, począwszy od: wysyłania agresywnych i obraźliwych wiadomości za pośrednictwem komunikatorów internetowych, rozpowszechnianie bezpodstawnych plotek lub zawstydzających zdjęć lub filmów, zarówno autentycznych, jak i wykonanych w Photoshopie, tworzenie grup na stronie lub w sieci społecznościowej w celu ośmieszenia konkretnej osoby czy też kradzież cyfrowej tożsamości, podszywając się pod konkretnego użytkownika w celu jego zdyskredytowania.

Zagrożenia te mogą spotkać każdego, a w szczególności dzieci i młodzież. Niedawny raport Unesco ujawnia, że ponad 30% uczniów na całym świecie stało się celem cyberporzemocy, która powoduje katastrofalne skutki, takie jak gorsze wyniki w nauce, porzucanie szkoły, a także problemy ze zdrowiem fizycznym i psychicznym.

Jakie są Pańskie spostrzeżenia na temat najnowszych trendów, zagrożeń i rozwiązań w zakresie funkcjonowania nowych technologii?
Aby skutecznie walczyć z cyberprzemocą, wiele państw wzmacnia swoje ustawodawstwo. Stosowanie przepisów może być jednak trudne ze względu na mnogość wykorzystywanych kanałów, globalny charakter dzisiejszych sieci społecznościowych oraz trudność w jednoznacznej identyfikacji sprawców. Dlatego też cybernękanie jest tak bardzo popularne. Poza tym zjawisko to z natury jest bardzo proste, ponieważ o wiele łatwiej jest obrażać anonimowo. Napastnik ma wtedy poczucie bezkarności, podobna postawa występuje też w grupie, której członkowie czują się silniejsi i myślą, że nic ich nie powstrzyma.

W ogóle przemoc jest czymś nienormalnym i nikt nie powinien cierpieć. Jeśli coś takiego się przydarzy, kluczowe jest, aby ofiara cyberprzemocy miała wokół siebie bliskie osoby, co do których ma zaufanie oraz z którymi może porozmawiać. Krótko mówiąc, ważne, aby ofiara nie była sama.

Forma niewidzialnej przemocy powoduje, że ci, którzy jej doświadczają, odczuwają bezradność i rozpacz. Przemoc ta nasila się jeszcze bardziej, gdy dziecko nie znajduje w otaczającym go świecie osób zdolnych pomóc mu przezwyciężyć trudności, z jakimi się boryka. Potrzebni są tu dorośli, którzy mogą działać wystarczająco skutecznie, aby zjawisko przemocy szkolnej lub pozaszkolnej zostało ograniczone.

Co powinniśmy zrobić, aby zminimalizować ryzyko cyberprzemocy?
Poruszając temat walki z cyberagresją, kluczowe dla marginalizacji tego zagrożenia są dwa czynniki: pierwszy dotyczy rozpoznania ofiar i agresorów, drugi natomiast odnosi się do działań prewencyjnych, które mogą zmniejszyć ryzyko wystąpienia cyberprzemocy. Warto zatem zwróć uwagę na zmiany w zachowaniu uczniów. Istnieją pewne oznaki, które mogą pomóc je wykryć. U ofiar występuje najczęściej: lęk, strach, niska samoocena, negatywne i depresyjne nastawienie, utrata zainteresowania zajęciami, zaburzenia snu, zmęczenie, zapominanie, spadek wyników w szkole, nieobecności, groźby, samookaleczenia, izolacja i wycofanie się z życia rówieśników.

Kto się dopuszcza przemocy w sieci?
Wśród sprawców najczęściej widoczna jest postawa agresywna, prowokacyjna oraz pozytywna ocena tego typu zachowań. Występuje również niska empatia, bardzo charakterystyczna także dla grupy znajomych, do której przynależy agresor.
Jak się bronić?

Cyberprzemoc przejawia się poprzez treści (pisma, zdjęcia lub filmy) wymieniane przez internet lub telefon komórkowy. Aby zapobiec tego typu szkodliwym działaniom w cyberprzestrzeni warto pamiętać, o kilku zasadach, pierwszą z nich jest wybieranie złożonych haseł do kont internetowych. Ponadto hasło musi pozostać prywatne i poufne. Pod koniec każdego użycia należy pamiętać o rozłączeniu się z sesją, w tym także na telefonach komórkowych. Druga zasada dotyczy ustawienia konta jako prywatnego tak, aby nikt nie miał do niego dostępu. Trzecia to unikanie podawania zbyt wielu danych osobowych (np. numer telefonu, wyznanie, związek) to wszystko są dane, które potencjalni prześladowcy mogą wykorzystać przeciwko wybranej osobie. Czwarta zasada dotyczy powstrzymania się od robienia i publikowania sugestywnych, intymnych zdjęć lub filmów. Nieostrożnym zachowaniem jest również opowiadanie o swoich radościach i smutkach. Autor tego typu treści nie do końca zdaje sobie sprawę z rozmiaru widowni. Niektóre obrazy lub informacje mogą zostać błędnie zinterpretowane lub celowo wykorzystane.

Jaka czeka nas cyfrowa przyszłość?
Jedno jest pewne: technologie zalały świat i być może obaliły wiele dotychczasowych praktyk. Dziecko urodzone dzisiaj będzie dorastać w świecie napędzanym danymi. Ludzie coraz częściej są i będą otoczeni potężnymi technologiami cyfrowymi, które w ciągu kilku sekund potrafią przetworzyć cyfrowo miliony danych. Ważne jest jednak, aby rodzice i dzieci rozumieli zagrożenia związane z korzystaniem z Internetu tak jak w każdej dziedzinie życia. Kluczowe jest również budowanie edukacji cyfrowej, podkreślając znaczenie zaangażowania odpowiednich instytucji i organizacji społeczeństwa obywatelskiego, które będą tworzyć działania na rzecz lepszej ochrony dzieci i młodzieży w środowisku cyfrowym oraz przyczynia się do uczynienia z Internetu miejsca dla możliwości, kreatywności, spełnienia i zaufania.

od 12 latprzemoc
Wideo

Akcja cyberpolicji z Gdańska: podejrzani oszukali 300 osób

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Dołącz do nas na X!

Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.

Obserwuj nas na X!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera