Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

Rośnie liczba przypadków chorób zawodowych. Jaką pomoc można zapewnić zatrudnionym?

Agnieszka Kujawska
Najwyższy współczynnik zachorowalności na 100 tys. pracujących występuje w branży górnictwa i wydobywania, na kolejnych miejscach znajdują się opieka zdrowotna i pomoc społeczna
Najwyższy współczynnik zachorowalności na 100 tys. pracujących występuje w branży górnictwa i wydobywania, na kolejnych miejscach znajdują się opieka zdrowotna i pomoc społeczna Archiwum
Co roku kilka tysięcy kolejnych osób musi się zmierzyć z problemami zdrowotnymi wynikającymi z warunków pracy. Obowiązkiem pracodawcy wynikającym z przepisów o służbie medycyny pracy jest minimalizacja tego ryzyka. Jaką pomoc można zapewnić zatrudnionym?

Skalę problemów zdrowotnych wywołanych warunkami pracy, z którymi muszą mierzyć się Polacy, pokazują dane gromadzone przez Instytut Medycyny Pracy im. prof. J. Nofera. W zeszłym roku zdiagnozowano ponad 2,5 tys. nowych przypadków - o 37% więcej niż rok wcześniej. Które grupy zawodowe są najbardziej narażone? Najwyższy współczynnik zachorowalności na 100 tys. pracujących występuje w branży górnictwa i wydobywania, na kolejnych miejscach znajdują się opieka zdrowotna i pomoc społeczna, edukacja, rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo oraz przetwórstwo przemysłowe.

Co powinna uwzględniać medycyna pracy?

Medycyna pracy to nie wyłącznie badania wstępne, okresowe i kontrolne. To tylko część obowiązków zdrowotnych pracodawców. Działania pozwalające zapobiec chorobom zawodowym można podzielić na dwie kategorie. Pierwszą z nich jest profilaktyka pierwotna, czyli dbałość o środowisko pracy, BHP oraz inne działania mające na celu stworzenie bezpiecznych warunków pracy. Drugą jest tzw. profilaktyka wtórna, medyczna. Pracodawcy powinni zatem, oprócz wymaganych przez prawo cyklicznych badań kontrolnych, zapewnić pracownikom dostęp do opieki medycznej pozwalającej na regularne sprawdzanie stanu zdrowia, wykonywanie badań umożliwiających wczesną diagnostykę chorób zawodowych i innych chorób związanych z wykonywaną pracą. I co najważniejsze - wszystkie te świadczenia mieszczące się w ramach kosztów medycyny pracy opłacają pracodawcy. Realizację usług zapewniają placówki niepubliczne, sieci medyczne oraz ubezpieczyciele w formie pakietów medycyny pracy.

- Co do zasady, podstawą tych pakietów są listy świadczeń wymaganych ustawowo w ramach badań wstępnych, okresowych i kontrolnych, zawierające dodatkowo, na życzenie przedsiębiorców programy profilaktyczne dostosowane do zagrożeń na stanowiskach pracy. Nie oznacza to jednak, że nie można tego zakresu rozszerzyć bez wychodzenia poza medycynę pracy. W końcu profilaktyka jest pojęciem dość szerokim, zwłaszcza obecnie, kiedy musimy zaopiekować się nie tylko dawnymi codziennymi problemami, ale i zaległościami zdrowotnymi wywołanymi przez pandemię - zauważa Beata Tylke, Dyrektor Sprzedaży Ubezpieczeń Zdrowotnych i Pracowniczych w SALTUS Ubezpieczenia.

Szybszy dostęp do badań

Jednak mimo to podstawową kwestią, którą interesują się polscy pracodawcy, jest szybka organizacja wymaganych prawem badań. W ramach polisy pracodawca powierza towarzystwu ubezpieczeniowemu ich organizację. Zarówno dla pracowników, jak i kandydatów do pracy.

To już rynkowy standard, że włączenie kandydata do grupowego ubezpieczenia zdrowotnego w ciągu 3 miesięcy od zatrudnienia, pozwala rozliczyć badania wstępne w opłacanej przez firmę składce.

- Organizacja badań medycyny pracy przez ubezpieczyciela stanowi wsparcie przede wszystkim dla firm o ogólnopolskim zasięgu, a więc przeważnie zatrudniających pracowników rozproszonych po kraju. W takiej sytuacji koordynacja badań samodzielnie przez firmę jest utrudniona, między innymi ze względu na konieczność podpisywania wielu umów z różnymi placówkami medycznymi. Ten problem znika we współpracy z ubezpieczycielem. Na przykład w Compensie rozszerzenie ubezpieczenia zdrowotnego o medycynę pracy pozwala pracodawcy zorganizować badania we wszystkich placówkach, z którymi mamy podpisaną umowę. Inaczej mówiąc: firma podpisuje jedną umowę z nami, a nie wiele z placówkami medycznymi w różnych lokalizacjach - wskazuje Dorota Bartkowska z zakładu ubezpieczeń Compensa.

Poza tym ubezpieczenie eliminuje problem braku tzw. mocy przerobowych w jednej placówce medycznej. To ważne, bo ubezpieczający, którzy zdecydowali się na rozszerzenie programu, jako najczęstszy powód takiej decyzji wskazują właśnie problem z terminowością wykonania badań wstępnych, okresowych i kontrolnych. W sytuacji, kiedy w danej lokalizacji, firma miała podpisaną umowę na organizację badań medycyny pracy z jedną placówką medyczną, była związana terminami i standardami w niej obowiązującymi. Często nie odpowiadały potrzebom.

- Kiedy przedsiębiorca otwiera nową linię produkcyjną, zatrudnia pracowników sezonowych, zapełnia wakat po byłym pracowniku czy też wysyła na badania okresowe kierowców, którzy przez większą część miesiąca są w trasie - w tych sytuacjach pracodawca oczekuje elastyczności w dopasowaniu terminu wykonania badań. Zależy mu również na wykonaniu ich wszystkich w ciągu jednego dnia. Bez dostępu do szerokiej sieci placówek za pośrednictwem ubezpieczyciela, bardzo często okazuje się to niemożliwe - dodaje Dorota Bartkowska z Compensy.

Jakie są problemy zdrowotne współczesnych pracowników?

Odwołując się ponownie do statystyk Instytutu Medycyny Pracy, widzimy, że najczęściej diagnozowanymi problemami są choroby zakaźne lub pasożytnicze (54,4%), pylice płuc (14,5%), przewlekłe choroby narządu głosu (11,6%), przewlekłe choroby obwodowego układu nerwowego (8,8%) oraz przewlekłe choroby układu ruchu (3,7%).

Jednak zawarte w wykazie 26 chorób zawodowych nie wyczerpuje listy schorzeń, z jakimi borykają się polscy pracownicy. Wśród problemów coraz bardziej powszechnych, są nabyte wady postawy. Przyczyną ich jest m.in. upowszechnienie pracy zdalnej i hybrydowej, co powoduje, że pracodawcy nie mają pełnej kontroli nad przestrzeganiem zasad BHP przez zatrudnionych. Owszem, wśród obecnie uznawanych za choroby zawodowe problemów znajdują się schorzenia układu ruchu, ale dotyczą one przede wszystkim kończyn górnych oraz stanów zapalnych w stawach. Zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa, do których powstania może się przyczynić długotrwałe przebywanie w wymuszonej pozycji, jak chociażby siedzenie, nie są objęte wykazem.

- Ryzyko zmian w obrębie kręgosłupa dotyczy coraz większej liczby pracowników. Systematycznie rośnie odsetek osób, które w trakcie pracy przebywają głównie w pozycji siedzącej. Taki tryb pracy wpływa także na zwiększenie ryzyka problemów kardiologicznych, zwłaszcza jeśli dodatkowo ograniczamy aktywność fizyczną. Charakter wykonywanych obowiązków nieustannie ewoluuje i pracodawcy, decydując, jakie badania i konsultacje kontrolne uwzględnić w działaniach profilaktycznych w ramach medycyny pracy, powinni o tym pamiętać - dodaje Beata Tylke z SALTUS Ubezpieczenia.

Jak wybierać wariant ubezpieczenia?

Jedną z czynności, które pracodawcy muszą wykonać przed zakupem grupowego ubezpieczenia zdrowotnego, jest dokładne przeanalizowanie struktury wiekowej swoich pracowników. Jest to niezwykle istotne ze względu na różne potrzeby medyczne pokoleń funkcjonujących obecnie na rynku pracy. Biorąc pod uwagę zmieniającą się sytuację ekonomiczną i demograficzną w Polsce, coraz więcej firm wśród zatrudnionych posiada przedstawicieli aż trzech różnych pokoleń - X, Y i Z. Każde z nich boryka się z problemami zdrowotnymi charakterystycznymi nie tylko dla określonego wieku, ale również samego pokolenia. Analizując ofertę ubezpieczyciela, należy zatem odpowiednio dobrać proponowane programy profilaktyczne uwzględniające np. problemy onkologiczne w przypadku pokolenia X (osób urodzonych w latach 60. i 70. XX wieku), czy neurologiczne, z którymi borykają się Millenialsi.

- Drugą ważną kwestią, oprócz dopasowania świadczeń do struktury wieku pracowników, jest odpowiednie dobranie świadczeń do rodzaju wykonywanych przez nich zadań. Praktycznie w każdej firmie, poza najmniejszymi, mamy do czynienia z kilkoma profilami wykonywanych obowiązków, a co za tym idzie odmiennymi problemami zdrowotnymi, na które są narażeni pracownicy - mówi Beata Tylke z SALTUS Ubezpieczenia.

Rozwój rynku ubezpieczeń zdrowotnych spowodował, że zakres usług medycznych można ściśle dostosować do charakteru działalności firmy, a cenę polisy do jej możliwości finansowych. Dodatkowym czynnikiem, który może przekonać przedsiębiorców do zaproponowania pracownikom prywatnej opieki medycznej, jest możliwość podzielenia opłat wynikających z umowy ubezpieczenia pomiędzy pracodawcą a pracownikiem.

Rośnie liczba przypadków chorób zawodowych. Jaką pomoc można zapewnić zatrudnionym?

Wszelkiego rodzaju zaburzenia psychiczne przestają być powoli tematem tabu
Rośnie świadomość potrzeby opieki psychologicznej dla pracowników
Ochrona zdrowia psychicznego pracowników staje się coraz bardziej istotna dla pracodawców. Zdają sobie sprawę, jak ważnym elementem naszego samopoczucia oraz funkcjonowania firmy jest równowaga psychiczna. W końcu depresja i inne zaburzenia mają wpływ nie tylko na życie prywatne, ale też i zawodowe.
Przemęczenie wynikające z zaburzeń snu, spadek koncentracji i szybkości reakcji, rozdrażnienie i brak motywacji - to wszystko są skutki nieleczonych problemów. Zwiększają one ryzyko wypadków, przez co stanowią też bezpośrednie zagrożenie fizyczne.
Z tego względu pracodawcy, oprócz zapewnienia dostępu do odpowiednich specjalistów, powinni też dbać o zapewnienie i regularne informowanie pracowników o możliwości otrzymania pomocy psychologicznej i psychiatrycznej, a także zachęcać do korzystania z niej w razie potrzeby. Tym bardziej że wszelkiego rodzaju zaburzenia psychiczne przestają być powoli tematem tabu - coraz więcej osób chce szukać pomocy, szczególnie w tak wyjątkowej sytuacji, jak obecnie.

emisja bez ograniczeń wiekowych
Wideo

Jak działają oszuści - fałszywe SMS "od najbliższych"

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera

Materiał oryginalny: Rośnie liczba przypadków chorób zawodowych. Jaką pomoc można zapewnić zatrudnionym? - Dziennik Bałtycki