Sąd w Koszalinie pyta Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Wszyscy klienci wobec prawa powinni być równi

Frankowicze, którzy coraz odważniej pozywają banki, mogą złożyć wniosek o zabezpieczenie swoich roszczeń. Chodzi o wstrzymanie obowiązku spłaty rat kredytu. Na czym dokładnie polega to zabezpieczenie?

Do sądów trafiają dziesiątki tysięcy pozwów, a roszczenia kredytobiorców są różne. Konsumenci wnoszą o przekształcenie kredytów na złotowe, albo o orzeczenie, że odsetki od tych kredytów bankom się nie należą. Wynika to z faktu, że umowy były często nierzetelne, wprowadzały w błąd, a banki nie uprzedzały klientów o możliwości skokowego wzrostu wartości franka do złotówki. Zdecydowana większość kredytobiorców wnioskuje o zabezpieczenie swego roszczenia poprzez wstrzymanie płatności rat. Uważają, że gdy kapitał został już spłacony, płacenie rat jest bezcelowe. Do tego sprowadza się ich roszczenie - spłacili zaciągniętą pożyczkę i na czas postępowania sądowego chcą zabezpieczyć swój majątek i nie płacić odsetek.

I jeśli kredytobiorca wygra…

Sprawa będzie zakończona. Jeśli przegra, będzie musiał nadal spłacać odsetki.

W większości przypadków sądy uwzględniają wnioski o zabezpieczenie roszczenia. Nie jest tak w przypadku Getin Noble Banku. We wrześniu ubiegłego roku Bankowy Fundusz Gwarancyjny wszczął jego przymusową restrukturyzację. Gdyby to nie nastąpiło, bank pewnie runąłby z hukiem. Sędzia I Wydziału Cywilnego Sądu Okręgowego w Koszalinie zwróciła się do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z pytaniem prejudycjalnym o wykładnię dyrektyw. Rzecz to niezwykła. Co dokładnie jest przedmiotem pytania?

Najczęściej sądy przychylają się do wniosku powodów i na czas postępowania wstrzymują obowiązek płacenia rat. Nie jest tak w przypadku klientów Getin Noble Banku. Tak, jak pani wskazała, jest on w procesie restrukturyzacji, a polskie przepisy stanowią, że w takiej sytuacji wobec banku nie może być prowadzone postępowanie zabezpieczające i egzekucyjne. Ustawodawca wprowadził to, by restrukturyzacja przebiegła szybko i sprawnie. Prawdopodobnie nie przewidział sytuacji, w której nie chodzi o dzielenie majątku banku, tylko wstrzymanie czynności po stronie klienta, czyli płatności rat. Wydaje się to niesprawiedliwe.

Ponad 90 proc. kredytobiorców uzyskuje zabezpieczenie i nie musi płacić rat, a klienci Getin Banku - nie. Ich wnioski są oddalane. I to sędzia z Koszalina wskazała, że kredytobiorcy nie są równo traktowani. Klienci Getin Banku wystawieni są poza nawias.

Przepisy unijne sprzeciwiają się rozwiązaniom, które są krzywdzące dla konsumentów. Sędzia uznała, że należy zadać pytanie prejudycjalne do Trybunału Sprawiedliwości UE. Dotyczy ono toczącego się przed Sądem Okręgowym w Koszalinie postępowania. Zażalenia na odmowę zabezpieczenia roszczeń przez wstrzymanie obowiązku płacenia rat.

Odpowiedź TSUE będzie podstawą prawną dla sądów w całej Polsce, które wydawać będą podobne postanowienia.

Tak. To ważne, bowiem postępowania dotyczące kredytów frankowych toczą się przez dłuższy czas. Pierwsza instancja, druga, ewentualnie kasacja. W tym czasie kredytobiorca nie musi płacić rat. Orzecznictwo TSUE ma znaczenie nie tylko dla Polski, ale też dla innych krajów Unii Europejskiej. Również one będą mogły powoływać się na odpowiedź wykładnię, na którą czekamy.

A czy bank może nie zgodzić się na decyzję sądu?

Nie może nie zgodzić się z prawomocnym postanowieniem. To wiążąca decyzja.

Jak długo potrwa proces decyzyjny w TSUE?

Sędzia Sądu Okręgowego w Koszalinie wystąpiła o zastosowanie trybu przyspieszonego, bowiem wymaga tego charakter sprawy. Myślę, że może to potrwać kilka miesięcy.

Rzecznik generalny TSUE zabrał głos w innej sprawie. Kilka tygodni temu odniósł się do kwestii pozwów, które banki składały wobec swoich klientów. Przypomnijmy, proszę, o jakie roszczenia chodziło?

Chodziło o rozporządzanie kapitałem banku. Gdy konsument uzyskiwał korzystny dla siebie wyrok i sąd unieważniał krzywdzącą dla niego umowę, bank wnosił pozew o zapłatę odszkodowania za bezprawne korzystanie z mienia. Z majątku banku. To było przedmiotem oceny rzecznika TSUE. Zgodnie z jego stanowiskiem bankom nic się nie należy. Uznał, że banki nie są równorzędnym partnerem konsumentów i skoro proponowały niekorzystne dla nich umowy, nie mogą korzystać z uprawnień przysługującym równorzędnym partnerom. Czekamy teraz na ostateczny wyrok Trybunału.

I odpowiedź w sprawie klientów Getin Banku.

Dokładnie.