Solidne oparcie

Bo choć udział fundamentów w wartości całego budynku jest nieznaczny i stanowi zwykle około 2 procent, to od nich zależy los całej konstrukcji domu.

Fundamenty przenoszą na grunt wszystkie obciążenia z budynku, chroniąc go przed nadmiernym osiadaniem. Dlatego, na etapie projektowania, podstawą jest techniczna ocena związku między konstrukcją domu i fundamentu a podłożem.

Projektant musi więc jak najlepiej poznać budowę podłoża i warunki hydrogeologiczne działki przeznaczonej pod budowę. Warto też upewnić się, czy plany zagospodarowania przestrzennego najbliższej okolicy nie spowodują w przyszłości znaczącej zmiany tych warunków, na którą fundament nie byłby przygotowany.

Materiały do budowy fundamentów powinna charakteryzować odpowiednia wytrzymałość (na ściskanie i zginanie), stosunkowo niewielka nasiąkliwość, duża szczelność, mrozoodporność oraz odporność chemiczna i biologiczna. Można stosować drewno, kamień lub cegłę, jednak obecnie najczęściej używany jest beton i żelbet. Na korzyść betonowych fundamentów przemawia możliwość łatwego i szybkiego wykonania oraz dostosowania do różnych warunków poprzez wprowadzenie odpowiednich rodzajów cementu.

Wykopy dobrze zabezpieczone
Wykopy fundamentowe powinny być szersze niż wymiary ław. Nie należy ich wykonywać na długo przed montażem ław. Grozić to może rozmoczeniem podłoża przez wody opadowe. Taki grunt trzeba usunąć lub ustabilizować żwirem lub pospółką. Po przygotowaniu wykopu należy przystąpić do szalowania bocznego - wykonuje się je najczęściej z kantówki 12 x 12 cm. Czasem, zwłaszcza w gruntach piaszczystych, trzeba wykonać szalunek z desek aż do spodu wykopu.

Dno wykopu należy wyłożyć warstwą 5-15 cm chudego betonu. Bez tej wylewki, świeża mieszanka betonowa zmiesza się z gruntem, co osłabi trwałość i jakość fundamentów. Dopiero, gdy chudy beton stwardnieje, można ustawić na nim deskowanie, zmontować zbrojenie, ułożyć i zagęścić beton. Ławy fundamentowe zwykle wykonuje się z betonu klasy B-15.

Ściany z betonu albo z cegieł
Bezpośrednio na ławach fundamentowych staną ściany fundamentowe. Tradycyjnie stawiano je z cegły lub kamienia. Dziś powszechniejsze są betonowe bloczki - są większe od cegieł i szybciej się je układa. Szczególnie popularne są pełne bloczki o wymiarach 14 x 25 x 38 cm z betonu klasy B-15. Obok dużej wytrzymałości na ściskanie, cechuje je niewielka nasiąkliwość. Miejsca, w których nie mieści się cały bloczek, uzupełniać można cegłami betonowymi o wymiarach 6,5 x 12 x 24 cm.

Ściany fundamentowe można także budować z cegieł silikatowych. Nie tylko są one trwałe, ale i należą do najtańszych materiałów murarskich. Warunkiem, i to podnoszącym koszt, jest jednak pełne ich zaizolowanie, by uniemożliwić dostęp wilgoci.

W budynkach podpiwniczonych ściany fundamentowe są jednocześnie ścianami piwnicznymi. Oddziałują na nie nie tylko obciążenia pionowe, ale i poziome siły parcia gruntu. Konstruktor winien więc orzec, czy zamiast ścian murowanych, nie należy wznieść murów z betonu wylanego w szalunkach.

Właściwe zaprawy na właściwym miejscu

Trwałość konstrukcji ściany fundamentowej zapewnia także odpowiednia zaprawa. Przygotowanie jej na placu budowy jest nie tylko pracochłonne, ale i nie gwarantuje, podobnie jak w przypadku mieszania betonu, powtarzalnej jakości. W tym przypadku korzystniejszym rozwiązaniem jest użycie gotowej suchej zaprawy, w której składniki zostały dobrane we właściwych proporcjach.

Szczelnie i ciepło
Ława i ściany fundamentowe nieustannie narażone są na destrukcyjne oddziaływanie wody gruntowej. Niezbędne zatem jest ich zabezpieczenie. Izolacja fundamentów tradycyjnymi metodami, z zastosowaniem papy, nastręcza jednak wiele trudności. Co więcej, ocieplenie tak zaizolowanych fundamentów jest pracochłonne i kłopotliwe. Bezpośrednie przyklejanie płyt styropianowych do hydroizolacji bitumicznej rozpuszczalnikowej powoduje bowiem rozpuszczanie styropianu. Aby tego uniknąć, lepiej odwołać się do dyspersyjnych (wodnych) systemów hydroizolacji fundamentów.