Sztuka widziana w sztukaterii

Tradycyjnie wyrabia się je z gipsu albo stiuku - gipsu, imitującego marmur, z domieszką pyłu marmurowego lub drobnoziarnistego piasku. Jednak specjaliści od wykańczania wnętrz preferują obecnie sztukaterie ze styropianu i poliuretanu. Materiały te są bowiem niezwykle lekkie, odporne na działanie wilgoci i proste w obróbce (do przycinania wystarczy ostry nóż). Ozdoby ze styropianu są tanie, ale niestety bardzo delikatne - łatwo je uszkodzić. Stosujemy je zatem przede wszystkim na sufity oraz wyższe partie ścian.

Sztukaterie z poliuretanu zaliczane są do drogich, ale za to są trwałe, odporne na spękania. Inną ich zaletą jest dokładność i wyrazistość wszystkich szczegółów wzoru. Do podstawowych elementów dekoracji ścian należą listwy i gzymsy, które dzielą ją na mniejsze płaszczyzny i pola. Dekoracje sufitowe to również listwy i gzymsy oraz rozety. Bogactwo wzorów daje duże możliwości tworzenia ornamentów.

Montaż takich sztukaterii nie nastręcza żadnych trudności. Należy jedynie pamiętać, że przy bardziej skomplikowanych wzorach dobrze jest przed rozpoczęciem pracy ułożyć elementy na równiej powierzchni, sprawdzić rozmiar całości i ewentualnie ponumerować poszczególne fragmenty.

Gotowe elementy sztukateryjne - niezależnie z jakiego materiału są wykonane - najlepiej montować na surowe tynki lub niemalowane, wygładzone gipsem ściany i sufity. W pomieszczeniach, które były już malowane, należy dokładnie oczyścić i zeskrobać z nich farbę, szczególnie łuszcząca się i odpadającą. Jeżeli chcemy pod rozetą zawiesić żyrandol, trzeba w niej zrobić otwór o średnicy umożliwiającej przełożenie kabla i haka.

Sztukaterie gipsowe są dość ciężkie, dlatego spaja się je z podłożem klejem gipsowym, na przykład. Lekką sztukaterię przyklejamy klejem dyspersyjnym.

Sztukaterie, zarówno gipsowe jak i ze styropianu lub poliuretanu, malujemy farbami emulsyjnymi lub akrylowymi. Zanim jednak przystąpimy do pracy, należy zabezpieczyć ściany wokół przyklejanego elementu taśmą malarską, którą odkleimy po malowaniu. Powierzchnię sztukaterii trzeba najpierw zagruntować farbą rozrzedzoną, czyli taką, do której dodajemy ok. 10-20 proc. wody. Po wyschnięciu malujemy drugi raz, używając farby bardziej gęstej. W razie potrzeby czynność można powtórzyć.

W przypadku sztukaterii styropianowych nie należy stosować farb, zawierających rozpuszczalniki organiczne, ponieważ niektóre z nich rozpuszczają tworzywa. Jeżeli chcemy użyć farby innej niż emulsyjna czy akrylowa, musimy wykonać próbę na kawałku elementu.