Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

"Trud budowy Polski był niewątpliwie wielki", czyli o tym czy mamy pojęcie jak wiele mamy...

Michał Elmerych
Michał Elmerych
O niepodległości z Dyrektorem Archiwum Państwowego w Szczecinie dr hab. Krzysztofem Kowalczykiem rozmawia Michał Elmerych.

Niepodległość. Mam wrażenie, że my do tego słowa ostatnio się już bardzo przyzwyczailiśmy i ono nie robi na nas już wrażenia….

Niepodległość rzeczywiście można definiować jako pewien stan dany raz na zawsze, ale też jako pewien proces i w takiej sytuacji, kiedy mamy do czynienia z zagrożeniami o charakterze zewnętrznym, takimi jak na przykład napływ niekontrolowany migrantów, czy kwestie związane z bezpieczeństwem energetycznym (proszę popatrzeć chociażby na wzrost cen nośników energii), to powoduje to, że na poziomie państwa należy patrzeć na niepodległość jako coś, co nie jest dane raz raz na zawsze, zwłaszcza w takiej sytuacji globalizującej się rzeczywistości. Kiedy jesteśmy uzależnieni od światowego łańcucha dostaw czy na przykład inspirowanych przez inne państwa celowych, dezintegrujących działań związanych z wysyłaniem migrantów na wschodnią granicę Polski.

O niepodległość warto dbać także w XXI wieku, w roku 2021?

Myślę, że nie tylko z uwagi na nowe typy zagrożeń takich jak właśnie te wspomniane, ale również chociażby takie zagrożenie jak ataki cybernetyczne na nasze państwo. Warto zwrócić uwagę na kwestię związaną z zagrożeniami zdrowotnymi, chociażby z pandemią koronawirusa. Niepodległość związana jest z brakiem zagrożeń, czyli brakiem destrukcyjnych oddziaływań na państwo, na społeczeństwo.

To teraźniejszość. Wróćmy do historii. Ta niepodległość, odzyskana 103 lata temu, wiąże się ze splotem różnych wydarzeń.

Niewątpliwie wpływ na odzyskanie przez Polskę niepodległości w 1918 roku miały zarówno czynniki zewnętrzne, jak i wewnętrzne. Jeśli mówimy o czynnikach zewnętrznych. Były to dwa kluczowe czynniki. Po pierwsze, konflikt między państwami zaborczymi roku 1914, który zapoczątkował pierwszą wojnę światową. Nawet parafrazując wieszcza o wojnę powszechną, modlili się Polacy w tym sensie, że ta wojna, ten konflikt między zaborcami, spowodowałby, że na ich klęsce powstałaby niepodległa Polska no i drugim takim czynnikiem jest rewolucja, najpierw lutowa, później bolszewicka w Rosji, w tym sensie, że ona spowodowała jednego z naszych zaborców pewien chaos.

I umiędzynarodowienie sprawy Polski.

Tak umożliwiło to przystąpienie Stanów Zjednoczonych do wojny. Trzeba podkreślić podejmowanie kwestii polskiej przez różne państwa. Umożliwiło to powstanie niepodległego państwa.

A co z czynnikami wewnętrznymi?

Wśród czynników wewnętrznych należy przede wszystkim wymienić działalność elit politycznych różnych opcji politycznych, czy to byli narodowcy, piłsudczycy, ludowcy czy socjaliści. Wszyscy pracowali na rzecz niepodległej Polski. W programach większości nurtów politycznych pośrednio lub bezpośrednio tuż przed wybuchem pierwszej wojny światowej ta sprawa była podnoszona. Jedyną grupą niechętną powstaniu niepodległego państwa polskiego komuniści i drugi czynnik z tym związany to dążenie różniących się elit politycznych do współdziałania w tej kluczowej kwestii. I tu oczywiście wiodąca była rola dwóch postaci Józefa Piłsudskiego i Romana Dmowskiego.

Piłsudski i Dmowski. Dziś trudno nam uwierzyć, że osoby tak dalekie w poglądach mogły współpracować.

Różniło ich wszystko. Podejście do tego, kto jest głównym wrogiem Polski: dla Piłsudskiego, to była ta Rosja ,dla Dmowskiego to Niemcy. Rywalizowali wręcz nawet o kobiety - natomiast w sytuacji, kiedy chodziło o to, żeby walczyć o niepodległość potrafili. współdziałać ze sobą. Piłsudski, kiedy otrzymał już władzę z rąk Rady Regencyjnej troszczył się o powstanie zrębów polskiej administracji, polskiego wojska, o granicę głównie na wschodzie. Natomiast Roman Dmowski, reprezentując Polskę na konferencji w Wersalu, dbał o jak najlepszy kształt granicy Polski na północy, zachodzie i południu. Należy dziękować historii, że dała nam w tym okresie tak wybitnych Polaków nie wspominając już o innych postaciach, niezmiernie ważnych jak Ignacy Jan Paderewski ,Wincenty Witos, Wojciech Korfanty czy Ignacy Daszyński. Potrafili się wznieść ponad bieżące podziały polityczne i w kwestiach takich jak wspólna polityka zagraniczna jak troska o polskie wojsko budować coś razem, budować coś wspólnie.

A za granicami Ignacy Jan Paderewski?

Tutaj jakby dwa fakty są istotne. Pierwszy to taki, że on razem z Romanem Dmowskim reprezentował Polskę na konferencji w Wersalu i drugi, że był premierem rządu polskiego w 1919 roku. W bardzo trudnym czasie, kiedy brakowało żywności, trzeba było budować od podstaw administrację, policję, wojsko. On dzięki swoim koneksjom zabiegał o kontyngenty żywnościowe ze Stanów Stanów Zjednoczonych. Bo nie był urodzonym politykiem, nie był zwierzęciem politycznym, ale wykonał olbrzymią pracę,. Wykorzystał cały swój kunszt dyplomatyczny i przede wszystkim to, że był wybitnym muzykiem, wirtuozem. Dziś byśmy powiedzieli celebrytą. Zrobił wiele wśród elit zachodnich dla budowy pozycji Polski na arenie międzynarodowej.

Mam wrażenie, że my naprawdę nie potrafimy sobie uzmysłowić trudów tamtych dni, tamtych czasów.

Budowano to państwo na suchym korzeniu. Budowano od podstaw. Bo to nie tylko różne systemy prawne, ale to brak administracji, brak polskiej policji, brak jednolitej polityki monetarnej, finansowej. To wszystko powodowało, że ten trud budowy Polski był niewątpliwie wielki. I to co cały czas podkreślam. Że to są jakieś wzorce elit politycznych, które się kłóciły w bardzo ostry sposób, ale działały państwotwórczo, bez względu na czasami ogromne różnice.

ZOBACZ TEŻ:

Święto Niepodległości 2021. Tak można świętować 11 listopada w Szczecinie i regionie

Narodowe Święto Niepodległości 2021. Zobacz, co nas czeka 11...

Bądź na bieżąco i obserwuj:

emisja bez ograniczeń wiekowych
Wideo

Powrót reprezentacji z Walii. Okęcie i kibice

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera

Materiał oryginalny: "Trud budowy Polski był niewątpliwie wielki", czyli o tym czy mamy pojęcie jak wiele mamy... - Głos Szczeciński