Ulga dla samotnego rodzica w 2023 roku. Jak zastosować rozliczenie preferencyjne i jakie warunki trzeba spełnić?

Samotni rodzice, ze względu na sytuację życiową, mają możliwość rozliczenia PIT na zasadach preferencyjnych, co sprawia, że zobowiązanie podatkowe jest mniejsze. Z wnioskiem może wystąpić opiekun lub rodzic, który jest:

• panną lub kawalerem,
• rozwódką, rozwodnikiem lub w stosunku do której wymiar sprawiedliwości orzekł separację,
• wdową lub wdowcem,
• osobą, której małżonek odbywa karę więzienia lub został pozbawiony praw rodzicielskich.

Niewystarczające jest samo legitymowanie się określonym stanem cywilnym. Równie istotne jest samotne troszczenie się o byt materialny i rozwój emocjonalny dziecka bez udziału innej osoby, tj. w szczególności ojca lub matki dziecka – czytamy na portalu podatki.gov.pl.

Co ciekawe, powyższych warunków nie musimy spełniać przez cały rok. Wystarczy zatem przez jeden dzień być panną lub kawalerem, pod warunkiem że wtedy faktycznie wychowujemy dziecko samotnie. Z rozliczenia nie skorzystają zatem osoby, które cały czas mieszkają z konkubiną (będącą matką) lub opiekują się wspólnie dzieckiem w związku nieformalnym.

Statusu osoby wychowującej dziecko samotnie nie utracimy, jeśli mieszkamy z dziadkami, partnerem, który nie jest ojcem lub innymi członkami rodziny. Samotnie oznacza w tym przypadku bez wpływu drugiego partnera.

Rodzice, którzy chcą skorzystać z ulgi, muszą w danym roku podatkowym wychowywać dzieci:

• niepełnoletnie,
• pełnoletnie, które zgodnie z przepisami otrzymywały rentę socjalną lub dodatek pielęgnacyjny,
• pełnoletnie do 25. roku życia, które się uczą i nie osiągnęły dochodów opodatkowanych lub przychodów zwolnionych z podatku (ulga na powrót i ulga dla młodych) w wysokości wyższej niż 16 061,28 złotych. Wyjątek stanowi renta rodzinna.

Omawiana ulga nie przysługuje rodzicom, którzy nie są w związku, ale opiekują się dzieckiem naprzemiennie. Rozwiązanie te wyklucza też osoby, które płacą ryczałt lub wykorzystują podatek liniowy (19 proc.).

Resort finansów wyjaśnia, że „preferencja polega na obliczeniu podatku w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy dochodów osoby samotnie wychowującej dzieci”. Oznacza to, że kwota wolna od podatku w wysokości 30 tys. zł zostanie zrealizowana dwukrotnie.

Jeśli chcemy wyliczyć preferencyjny podatek, należy:

• uzyskane dochody podzielić na pół,
• odliczyć od nich podatek (zgodnie ze skalą podatkową),
• wynik pomnożyć przez 2.

Przykładowo, dochód 100 tys. dzielimy na dwa. Uzyskane 50 tys. mnożymy np. przez 12 proc. i odejmujemy kwotę zmniejszającą podatek (3600 zł), więc wynik, jaki uzyskamy to 2400. Teraz pozostaje to pomnożyć przez 2, co daje nam wysokość podatku na poziomie 4800 złotych.

Podatnicy rozliczający się ryczałtem lub podatkiem liniowym mogą zmienić formę opodatkowania za ubiegły rok na skalę podatkową. W ten sposób możliwe będzie skorzystanie z rozliczenia wspólnego z dzieckiem.