Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

Wieś z młynem i mleczarnią

Jan Sroka fundacja Dziedzictwo
Pocztówka z Pękanina z 1932 roku: gospoda, droga wiejska, kawiarnia i szkoła.
Pocztówka z Pękanina z 1932 roku: gospoda, droga wiejska, kawiarnia i szkoła.
Dzieje powiatu W kolejną historyczną podróż wybraliśmy się do gminy Malechowo. Tym razem odwiedziliśmy Pękanino i pobliskie Kawno, które dziś leżą przy drodze krajowej nr 6.

Niemiecka nazwa Pękanina brzmiała Panknin. Pierwotnie była to ulicówka, która została rozdzielona na dwie części przez przebiegającą przez nią drogę. Obecnie to droga krajowa prowadząca z Gdańska do Szczecina o dużym natężeniu ruchu.

Wieś powstała w średniowieczu. W 1270 roku książę Warcisław podarował ją cystersom z Bukowa Morskiego. Do czasów reformacji należała do opactwa bukowskiego. Następnie podlegała książętom pomorskim, a później domenie darłowskiej.

Jak podaje Brüggemann - w 1784 roku - wieś liczyła 10 gospodarstw chłopskich, jedno półchłopskie i jedno leśne. Mieszkali tu także: jeden zagrodnik i 4 budników (budnik to rzemieślnik osiedlony w lasach, wytwarzający smołę, dziegieć, popiół w prymitywnych urządzeniach, zw. budami). Stało tu 18 domów.
W następnym stuleciu z gruntów wiejskich wyodrębniono 3 duże gospodarstwa . W latach 20-tych XX wieku największe liczyło ponad 83 hektary i należało do Paula Völkera, dwa pozostałe liczyły - 80 hektarów (należało do Antona Kruckowa) i 78 hektarów (należało do Otto Tietza). 33 gospodarstwa liczyły do 5 hektarów powierzchni, 15 do 10 hektarów, także 15 do 20 hektarów i 16 powyżej 20 hektarów.

W Pękaninie działały liczne stowarzyszenia: weteranów wojennych, kobiet, śpiewacze (chór), sportowe, straży pożarnej, charytatywne. W latach 20-tych XX wieku powstał tu pomnik poświęcony pamięci mieszkańców wsi, którzy zginęli w I wojnie światowej. Obecnie pomnik zwieńczony jest figurą świętego.

Przed 1939 rokiem znajdowała się w wiosce gospoda i sklep kolonialny, mleczarnia do której przywożono mleko z sąsiednich miejscowości, poczta, kasa pożyczkowa, młyn. Mieszkali także liczni rzemieślnicy.
W 1864 wieś wraz z gruntami liczyła 1203 hektary, a w 1939 roku 1208 hektarów W 1819 roku mieszkało tu 198 osób, w 1864 - 439, w 1885 - 476, w 1925 - 503 (najwięcej w historii wsi), a w 1939 roku - 418 osób.
W 1871 roku we wsi stało 91 domów, w 1905 - 107, a w 1939 - 106.

Pierwszy budynek szkolny powstał w 1813 roku, choć nauczanie w domach chłopskich obywało się już w XVIII wieku. Szkoła została ze względu na wzrost liczby dzieci rozbudowana w 1855 roku. Przed II wojną światową działała tu jednoklasowa szkoła, a ostatnim niemieckim nauczycielem był Willi Block. Do szkoły chodziło wtedy około 50 uczniów.

Wojska radzieckie zajęły wieś z 6 na 7 marca 1945 roku.

Po wojnie działała tutaj szkoła podstawowa zlikwidowana z powodu niewielkiej liczby dzieci. Znajduje się tu filia gminnej biblioteki, działa ochotnicza straż pożarna. We wsi mieszka około 400 mieszkańców
Kawno - osiedle znajduje się dwa kilometry na południe od Pękanina. Niemiecka nazwa wsi: Kaunow. Przed 1939 rokiem znajdowało się tu duże gospodarstwo liczące 250 hektarów. Jego ostatnim niemieckim właścicielem był Pagel. Osada liczy obecnie niespełna 50 mieszkańców.

Przypomijmy, że stolica gminy - Malechowo posiada rodowód średniowieczny. Pierwsza znana wzmianka o wiosce pochodzi z 1274 roku. W latach 1275-1285 należała ona do biskupów kamieńskich, a następnie wchodziła w skład posiadłości klasztoru cystersów z Bukowa Morskiego. W 1296 roku część wsi była w posiadaniu rodziny von Gletze. Po reformacji Malechowo wchodziło w skład domeny darłowskiej.

W końcu XIX wieku we wsi powstał niewielki majątek, który przed 1939 rokiem należał do Wilhelma Schmidta.

Czytaj e-wydanie »

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!