Jeśli zęby rosną, jak chcą

Ortodoncja jest dziedziną stomatologii, która zajmuje się profilaktyką i leczeniem wad zgryzu i wad szczękowo - twarzowych u dzieci, młodzieży i osób dorosłych. Mogą być one najróżniejsze. Ich przykładem jest tyłozgryz, przodozgryz, zgryz otwarty. Z tyłozgryzem mamy do czynienia wówczas, gdy dolna szczęka jest cofnięta w stosunku do górnej, a między zębami występuje pozioma szpara niedogryzowa. Tyłozgryz to najczęściej występujaca wada zgryzu. W przypadku przodozgryzu sytuacja jest odwrotna. Wada ta charakteryzuje się wysunięciem do przodu dolnej szczęki i dużą brodą. Gdy pomiędzy łukami zębowymi występuje pionowa szpara niedogryzowa, określa się tę nieprawidłowość jako zgryz otwarty.

Wady zgryzu mogą dotyczyć zarówno całych łuków zębowych, jak i pojedynczych zębów lub ich grup. Zęby mogą rosnąć krzywo i ustawiać się w stłoczeniu. Nieprawidłowością są również szpary między zębami. Wady zgryzu rozpoznaje się nie tylko na podstawie ustawienia zębów, ale także na podstawie oceny sposobu gryzienia i żucia. Świadczy o nich na przykład odgryzanie kęsów bocznymi zębami i żucie pokarmów jedną stroną.
Skutki niektórych wad zgryzu mogą być bardzo poważne. Najczęściej takie wady są przyczyną trudności w mówieniu. Osoby, u których występują, mają problemy z wyraźną mową, np. seplenią.

Niekiedy wady zgryzu utrudniają jedzenie - gryzienie, żucie, połykanie. Czasem bywają przyczyną problemów z trawieniem. Zdarza się, że utrudniają oddychanie, zwłaszcza podczas snu. Zaniedbane mogą prowadzić do rozwoju próchnicy, mogą być przyczyną chorób przyzębia, czyli parodontozy i powodować rozchwianie i wypadanie zębów oraz zaburzać funkcjonowanie stawów skroniowo - żuchwowych. Wady zgryzu i inne nieprawidłowości w budowie twarzowej części czaszki są też często źródłem problemów psychologicznych. Osoby, u których występują miewają kłopoty z zaakceptowaniem swojego wyglądu i czują się niedowartościowane. Aby zapobiec rozwojowi i utrwalaniu wad zgryzu, a także ich ewentualnym skutkom, poddaje się leczeniu ortodontycznemu dzieci już od najmłodszych lat. Terapia jest zwykle długotrwała, wymaga wiele cierpliwości i wytrwałości zarówno ze strony małych i młodych pacjentów, jak i ich opiekunów.

Do niedawna dzieci i młodzież byli głównymi pacjentami ortodontów. Obecnie coraz częściej gabinety ortodontyczne odwiedzają osoby dorosłe, pojawiły się bowiem nowe metody i techniki, które pozwalają na coraz skuteczniejsze leczenie i korygowanie wad zgryzu również w tej grupie pacjentów.