Nazywano go „Władcą Światła”, a pierwszy wynalazek stworzył w wieku 5 lat. Oto Nikola Tesla i jego niezwykłe życie

Na świat przyszedł 10 lipca 1856 roku we wsi Smiljan, która ówcześnie należała do monarchii austriackiej, obecnie zaś znajduje się na terenie Chorwacji. Nikola Tesla – jak podkreślają niektórzy biografowie – czuł się jednak Serbem. W dniu jego urodzin miała miejsce wielka burza z piorunami, dlatego do dziś określa się go jako „Władcę Światła” czy „Władcę Piorunów”.

Sam wynalazca twierdził, że zdolności intelektualne odziedziczył po matce – Georginie Mandić. Kiedy Nikola miał 5 lat doszło do tragicznego zdarzenia, po upadku z konia zginął jego brat, Dane. Jak wspominał Tesla, był on „nadzwyczajnie uzdolniony”.

Nikola Tesla, podobnie jak jego rodzeństwo, już od najmłodszych lat wykazywał niezwykle umiejętności. Mówi się o tym, że swój pierwszy wynalazek opatentował, gdy miał 5 lat. Był to mechanizm koła wodnego, który obracał się w wodzie. Od małego kochał książki. Nocami przesiadywał w bibliotece, wbrew zakazom dorosłych.

Ojciec – Milutina Tesla – chciał, by syn poszedł w jego ślady i został prawosławnym duchownym. Jednak jeden z nauczycieli dostrzegł niezwykły potencjał w kilkunastoletnim chłopcu i zawalczył o to, by dostał stypendium. Nikola Tesla rozpoczął studia inżynierskie na politechnice w Grazu. Tam od razu zwrócił uwagę profesorów. Studiów jednak nie ukończył – od samego początku uważany był za ekscentryka, który popadał w konflikty na tle naukowym z wykładowcami.

Na początku swojej kariery studenckiej, intensywnie pracował, opracowując pierwsze poważne eksperymenty. W jego biografii są też rysy. Przerwał studia w 1878 roku m.in. z powodu uzależnienia od hazardu.

Po rezygnacji ze studiów nastał trudny czas w życiu Nikoli Tesli. Wynalazca miał zwątpić w swoje umiejętności, a nawet, jak twierdzą niektórzy biografowie, przeżywać załamanie nerwowe. Wierzył w niego ojciec, który namówił syna, by podjął pracę w szkole. Tak też się stało. Milutin jeszcze przed śmiercią powiedział Nikoli, że pokłada w nim wielkie nadzieje.

Nie wiadomo, czy to przez słowo ojca, czy z innych powodów Nikola Tesla podjął starania związane z rozpoczęciem studiów w Pradze, a gdy to okazało się bezskuteczne – w Budapeszcie. Tam też rozpoczął swoją pracę i choć nie miał wykształcenia inżynierskiego, szybko się uczył i rozwijał swój potencjał.

Najpierw pracował w Budapest Telephone Exchanged, następnie w Continental Edison Company. W 1884 roku przeprowadził się do Nowego Jorku, gdzie został zatrudniony u Thomasa Edisona w Edison Machine Works. Jak się miało wkrótce okazać, znajomość Tesli i Edisona nie należała do najłatwiejszych.

Pewnego dnia, Edison, widząc wielkie zaangażowanie, a także talent swojego pracownika poprosił go o rozwiązanie problemu, który miał doprowadzić do zwiększenia wydajności generowania prądu w elektrowniach. W zamian za to zaoferował swojemu pracownikowi 50 tys. dolarów. Nikola Tesla problem ten rozwiązał. Zajęło mu to rok. Thomas Edison nie zapłacił jednak Tesli, miał powiedzieć wówczas: „ty nie rozumiesz naszego amerykańskiego poczucia humoru” i zaoferować mu podwyżkę w wysokości 10 dolarów tygodniowo.

Urażony Tesla postanowił odejść z firmy, a jego stosunki z Edisonem do końca pozostały napięte. Po latach, w 1915 roku pojawiły się pogłoski o tym, że obaj wynalazcy mieli otrzymać Nagrodę Nobla. Cześć biografów twierdzi, że ostatecznie nie otrzymali jej z powodu wrogości wobec siebie nawzajem.

Po odejściu z przedsiębiorstwa Edisona Tesla nawiązał krótszą współpracę z biznesmenami, z którymi tworzył przedsiębiorstwo Tesla Electric Light&Manufacturing. Okazało się jednak, że jego współpracownikom bardziej zależało na pieniądzach, aniżeli na pionierskich wynalazkach. W 1887 roku Tesla wraz z Alfredem Brownem i Charlesem Peckiem stworzył Tesla Electric Company. To właśnie w tym miejscu talent wynalazcy miał szansę się rozwinąć.

Nikola Tesla opracował wówczas podstawy generowania i przepływu prądu naprzemiennego, stworzył turbinę wodną i silnik indukcyjny. Poza tym opatentował urządzenie emitujące fale elektromagnetyczne, które doprowadziło do powstania radia. Nagrodę Nobla za skonstruowanie radia finalnie otrzymał Guglielmo Macroni, który w rzeczywistości korzystał z prac Tesli. Wiele zaangażowania, zwłaszcza w ostatnich latach swojego życia, włożył on także w zgłębianie koncepcji wolnej energii.

Wynalazca popularność zyskał na początku XX wieku, ale jego pomysły nierzadko wzbudzały kontrowersje, swoją innowacyjnością prześcigając epokę. W 1916 roku, a więc u szczytu swej sławy otrzymał Medal Edisona za „wybitne osiągnięcia we wczesnych pracach nad prądem wielofazowym i wielkiej częstotliwości”, choć z samym amerykańskim wynalazcą miał do końca pozostawać, jeśli nie w konflikcie, to przynajmniej w oziębłych stosunkach.

Nikola Tesla był autorem około 300 patentów, genialnym wynalazcą, który jednak skupiał się głównie na swojej pracy, nie umiejąc dobrze zarządzać finansami. Być może właśnie dlatego umarł w biedzie.

– Nie zamierzam dać satysfakcji owym, ograniczonym, zazdrosnym indywiduom, które próbują udaremnić me wysiłki. Nie są oni dla mnie niczym więcej, niż zarazkami jakiejś obrzydliwej choroby – mówił ekscentryczny wynalazca. – Świat nie jest gotowy na mój projekt.

Nie wszyscy wiedzą, że oprócz wspomnianych wyżej wynalazków to właśnie on pozostawił po sobie opatentowaną turbinę talerzową, promienie X, które stały się zaczątkiem rentgenologii i zdalnie sterowane maszyny. Po dziś dzień uważany jest za jednego z największych wynalazców w historii.

Źródła:

• P. Słowiński, K. K. Słowiński, „Nikola Tesla. Władca Piorunów”, 2022;
• K. S. Morawski, „Nikola Tesla – genialny wynalazca był posądzany o związki z diabłem”.