Niepłodność jest zjawiskiem bardziej powszechnym niż można by sądzić. Z leczeniem nie warto czekać.

Jak powszechny jest problem niepłodności?

Niepłodność jest zjawiskiem bardziej powszechnym niż można by sądzić. Faktem jest, że około milion par w Polsce, to jest około 15 proc. populacji w wieku reprodukcyjnym nie jest w stanie zrealizować swoich planów posiadania potomstwa w sposób naturalny. Z uwagi na bardzo osobistą naturę zjawiska, nie rozmawia się o tym tak wiele, jak o innych problemach zdrowotnych.

Czy wynika to z faktu, że coraz więcej kobiet decyduje się na ciążę w późniejszym wieku?

W dużej mierze tak, ponieważ wiek kobiety często decyduje o szansach na ciążę. W naturalny sposób płodność kobiety, jej możliwości produkcji komórek jajowych kończą się mniej więcej po 40. roku życia. Natomiast ze względów cywilizacyjnych pary, czy kobiety, później podejmują decyzję o macierzyństwie i to w pewien sposób zmniejsza szansę na ciążę.

Często młode pary, po kilku latach bycia razem, słyszą docinki ze strony rodziny, czy znajomych, że mogliby się w końcu postarać o dziecko. Tymczasem może to być dla nich bardzo bolesne.

To jest bardzo krzywdzące. Tak naprawdę o to, by była ciąża, nie trzeba się specjalnie starać. Jeśli para współżyje co 2-3 dni – bo tak mniej więcej współżyją pary 2-3 lata po ślubie – to ta ciąża zaistnieje. Oczywiście, jeśli nie ma żadnych przeszkód. Jeśli para normalnie funkcjonuje i obydwoje partnerzy są ludźmi zdrowymi, bez chorób przewlekłych, czy też nie ma problemów ze współżyciem, to ta ciąża powinna być w ciągu roku.

No właśnie, kiedy możemy mówić o problemie niepłodności?

O problemie niepłodności mówimy w zależności od wieku kobiety. Do 35. roku mówimy o problemie po 12 miesiącach oczekiwania na ciążę i możemy podejrzewać, że jest jakiś problem. Po 35. roku życia zalecenia są takie, że po 6 miesiącach należy zacząć szukać przyczyny.

Jeśli po tym czasie ciąża się nie pojawi, co para powinna zrobić?

Bez względu na wiek, rozpoczynamy od najmniej inwazyjnego badania, czyli badania płodności partnera. Okazuje się, że równie często przyczyna braku ciąży jest po stronie mężczyzny, jak i po stronie kobiety. To badanie jest podstawowe i ono ukierunkowuje dalsze postępowanie. Jeżeli wynik badania nasienia wskazuje, że mężczyzna ma bardzo słabą płodność, która nie daje szans na zajście w ciążę w warunkach naturalnych, jedyną skuteczną metodą jest metoda In vitro. Metoda leczenia niepłodności - inseminacja domaciczna zarezerwowana dla par gdzie płodność partnera jest obniżona w niewielkim stopniu.
Natomiast, jeśli wynik badania nasienia jest prawidłowy, należy szukać dalej. Następnym etapem jest ocena drożności jajowodów. Jest to badanie, które pozwala upewnić się czy jajowody są drożne ,bo wtedy mamy szansę na uzyskanie ciąży w naturalny sposób , lub przy pomocy metody inseminacji domacicznej połączonej ze stymulacją owulacji . Niedrożne jajowody są również wskazaniem do metody In vitro. I nie ma na co czekać, bo szansy na ciążę nie ma. Tych nieprawidłowości po prostu się nie leczy. Na szczęście są to rzadkie przypadki. W następnym etapie próbujemy wdrożyć postępowanie, które miałoby zwiększyć szansę na ciążę i tutaj są różne opcje.

Jakie są możliwości?

Jedną z opcji jest poprawa jakości plemników, bo w niektórych sytuacjach, przy obniżonych parametrach, nasienia – np. przy słabszej ruchliwości plemników – jeżeli uda nam się znaleźć przyczynę tej nieprawidłowości, można to poprawić farmakologicznie. Czasami u mężczyzn pojawia się taka przypadłość jak żylaki powrózka nasiennego, które mogą być przyczyną obniżenia jakości nasienia. Wtedy odpowiednio wcześnie zdiagnozowana przyczyna zostaje usunięta i dalsze leczenie niepłodności nie jest potrzebne.

Jak długo trwa leczenie?

Bywa bardzo różnie w zależności od przyczyny. Jeśli leczymy czynnik męski,farmakologicznie lub usuwamy obecne żylaki jądra, trzeba założyć, że efekt leczenie pojawi się minimum po pół roku. U par, gdzie ten limit czasowy ogranicza nam takie możliwości, trzeba zaproponować jak najlepszą opcję leczenia, żeby czegoś nie przespać. Jeśli partnerka ma 39 lat, a partnera będziemy leczyli przez rok lub dwa, to w naturalny sposób skończy się jej płodność. Lekarz prowadzący parę musi uwzględnić wiele czynników, wybierając metodę leczenia. Niektóre rzeczy leczą się szybko – na przykład zaburzenia owulacji kobiet. Jeśli szybko zdiagnozujemy problem, ciąża może pojawić się już po miesiącu. Każda przyczyna ma różne możliwości terapeutyczne . Niektóre, takie jak niedrożność jajowodów czy bardzo obniżone parametry nasienia partnera – kwalifikują w zasadzie tylko do metody In vitro . Pozostałe przyczyny takie jak niepłodność idiopatyczna gdzie nie wiemy co jest przyczyną braku ciąży, oraz wspomniany czynnik męski - / np. obniżona ruchliwość plemników / możemy leczyć metodą inseminacji domacicznej.

Czy to znaczy, że leczenie nie zawsze zakończy się sukcesem?

Niestety, leczenie niepłodności kończy się sukcesem w około 30 procentach. Skuteczność jest bardzo ograniczona.

Czyli na pierwszym spotkaniu w pana gabinecie nie jest pan w stanie zagwarantować parze, że na pewno się uda?

Nie, gwarancji nie ma. Można postawić diagnozę i ewentualnie prognozę, jak będzie przebiegało leczenie i określić szansę. Te 30 procent to jest ogólna statystyka, jednak w zależności od określenia przyczyny, ten odsetek możliwych powodzeń leczenia jest różny. Spośród tych 15 procent par, których problem niepłodności dotyczy, około 30 procent par ma szansę na potomstwo.

Zawsze jednak warto spróbować…

Najważniejsza jest świadomość tego, że warto przyjść, jak tylko pojawiają się wątpliwości. Czasami pary są wprowadzane w błąd, słysząc - często od lekarzy pierwszego kontaktu - że są zdrowe, że muszą jeszcze poczekać rok, dwa, trzy… Ale pewne rzeczy można zrobić wcześniej i już mieć świadomość, czy jest problem, czy go nie ma.

A nie zawsze jest czas.

Lepiej wcześniej podjąć leczenie, bo szanse na skuteczność są większe , jeśli odpowiednio wcześnie będziemy wiedzieli, co mamy leczyć.

KLIKNIJ i zobacz najnowsze wydanie MM Trendy Koszalin!