Ogień to niebezpieczny żywioł w lesie. Leśnicy z innymi służbami walczą z pożarami

Bezpieczeństwo pożarowe ma wysoką cenę i do naszej świadomości dociera dopiero jak wielką, gdy widzimy jego katastrofalne skutki. Pożar niszczy nie tylko las, ale także jego sąsiedztwo, w tym życie i dobra materialne lokalnej społeczności. Powoduje bardzo duże zadymienie niebezpieczne dla życia i zdrowia oraz stwarza niebezpieczeństwo dla ruchu drogowego.
Ogień niszczy całkowicie warstwę runa i podszytu, a często także warstwę drzewiastą. Ocalałe drzewa są osłabione, co otwiera furtkę licznym szkodliwym owadom i grzybom. Szczególnie dobre warunki do rozwoju zyskuje przypłaszczek granatek, jeden z groźniejszych szkodników wtórnych.

Pożar to także zagłada dla świata zwierząt. Wiele z nich traci orientację i przestraszone wpadają wprost w płomienie. W pożarze giną zarówno duże ssaki, jak i te małe niezdolne do szybkiej ucieczki (krety, jeże, ryjówki, nornice), gniazdujące na ziemi ptaki i ich lęgi oraz gady i płazy. Ogień jest też śmiertelnym niebezpieczeństwem dla niezdolnych do lotu pożytecznych owadów żyjących w ściółce, a także związanych z trawami: mrówek, trzmieli i pszczół.

Zwierzęta, które przeżyją, często chorują, są osłabione i poparzone. Las to przecież regulator mikroklimatu. Nagłe pozbawienie dużej powierzchni roślinności zmienia warunki siedliskowe. Szalejący ogień, wypalając warstwę próchniczą gleby, zakwasza ją - zmieniając przy tym stosunki wodne. Teren ulega wysuszeniu lub zabagnieniu.

Naszym zadaniem, jako Służby Leśnej odpowiedzialnej za zabezpieczenie przeciwpożarowe lasów, jest ograniczenie liczby pożarów i minimalizację strat, ponieważ mamy świadomość, że nie da się ich całkowicie wyeliminować. Ten cel osiągamy dzięki wykwalifikowanej kadrze pracowników oraz stale rozwijającemu się potencjałowi technicznemu. Ważne są także tzw. schematy komunikacyjno-monitorujące, jako system ochrony.

W marcu każdego roku rusza sezon na walkę z tym wyjątkowo trudnym przeciwnikiem, jakim jest ogień. Aż do października leśnicy badając każdego dnia wilgotność ściółki i analizując dynamikę zmian pogodowych określają tzw. stopień zagrożenia pożarowego lasu, czyli prawdopodobieństwo wystąpienia pożaru w danym dniu. Po ustaleniu stopnia zagrożenia pożarowego lasu (w czterostopniowej skali) wdraża się określone zadania. Jest to np. uruchomienie systemu sieci obserwacyjno-alarmowej, patrolowanie terenu lub wprowadzenie dyżurów w punktach alarmowo-dyspozycyjnych w nadleśnictwach.

Należy pamiętać, że pożar lasu to najczęściej wynik nierozważnego zachowania człowieka. Dlatego wybierając się na wędrówkę po lesie, nie tylko w suche i gorące dni, należy zachować czujność, rozwagę i zastosować się do podstawowych zasad, które w nim obowiązują. W czasie wędrówki leśnymi ścieżkami wskazane jest, aby powstrzymać się od palenia papierosów i w takim celu udać się w miejsca wyznaczone do pobytu ludzi, czyli np. miejsca postoju pojazdów. Niedopałki są jedną z najczęstszych przyczyn pożarów. Zagrożenie stanowią również iskry z pojazdów szynowych, niedogaszone zapałki wyrzucane z przejeżdżających pojazdów, przerzuty ognia z palących się traw i nieużytków rolnych czy też umyślne podpalenia.

Ognisko w lesie należy rozpalać tylko w wyznaczonych miejscach, które są oznakowane odpowiednimi tablicami. Należy pamiętać, aby na koniec dokładnie wygasić ogień.

Informacje o miejscach, w których możemy rozpalić ognisko uzyskamy bezpośrednio w nadleśnictwie lub stronie internetowej (warcino.szczecinek.lasy.gov.pl). W lasach koniecznie należy zwrócić uwagę na tablice, które zawierają dane między innymi o zakazach dotyczących wejścia na wskazany obszar. O tym, jakie tereny objęte są aktualnie zakazem wstępu do lasu, dowiemy się także ze strony: https://zakazywstepu.bdl.lasy.gov.pl/zakazy/. Dane uzupełniane są na bieżąco.

W przypadku, gdy zauważymy pożar najważniejsze jest, aby zachować spokój i niezwłocznie ocenić, czy nie znajdujemy się w bezpośredniej strefie zagrożenia. Natychmiast powinniśmy udać się w bezpieczne miejsce i wezwać straż pożarną dzwoniąc pod numer alarmowy 112. Po tym jak zgłosi się dyżurny, należy podać jak najdokładniejszą lokalizację miejsca lub pozycję odczytaną z sytemu GPS oraz przekazać takie szczegóły jak: co się pali i jaka jest powierzchnia pożaru? Czy życie ludzi lub zwierząt jest zagrożone? Czy pożar zagraża budynkom?. Ważne jest, aby się nie rozłączać do chwili potwierdzenia przyjęcia zgłoszenia.
W ostatnim sezonie letnim ten niebezpieczny żywioł nie odpuścił i naszych terenów. W sierpniu na terenie Nadleśnictwa Warcino odnotowano dwa pożary. W miejscowości Kępice oraz Korzybie. Łącznie w obydwu przypadkach spaleniu uległo 0,60 ha młodnika. Straty oszacowano na kwotę prawie 57  tysięcy złotych. W akcji gaszenia brały udział okoliczne jednostki Ochotniczej Straży Pożarnej, jednostka Państwowej Straży Pożarnej w Słupsku, śmigłowiec z leśnej bazy lotniczej w Kołaczu, pracownicy Zakładu Usług Leśnych oraz pracownicy Nadleśnictwa. Skuteczność systemu ochrony przeciwpożarowej lasu i podejmowanych działań ratowniczo-gaśniczych to zasługa sił własnych Lasów Państwowych we współpracy z jednostkami OSP i PSP oraz innymi służbami i instytucjami.

Pamiętajmy las płonie szybko, a rośnie powoli…
Na koniec ciekawostka. Średnia temperatura zapłonu materiałów leśnych wynosi 260-280°C. Dla porównania zapałka płonie w temperaturze 800°C, a papieros w temperaturze 560°C.