Są bezpłatne badania „Profilaktyka 40 Plus”, ale brakuje chętnych

Realizacja programu pilotażowego „Profilaktyka 40 Plus” zostanie wydłużony o kolejne sześć miesięcy, czyli do końca tego roku. Na razie skorzystało z niego zaledwie około 3 procent uprawnionych, czyli około 600 tysięcy osób w skali kraju.

Założenia programu były dobre — czas pandemii sprawił, że dostęp do służby zdrowia był utrudniony, badania miały być więc takim audytem stanu zdrowia Polaków oraz oczywiście szansą na wychwycenie niezdiagnozowanych chorób.

Chętni sami, bez skierowań, mogli zgłaszać się na badania przez internet albo telefonicznie do wybranych punktów diagnostycznych. Na liście badań znalazła się m.in. morfologia krwi, stężenie cholesterolu, poziom glukozy i kreatyniny, stan wątroby czy prostaty. Uczestnik programu z wynikami swoich badań powinien się zgłosić do swojego lekarza na konsultacje.

Tylko 3 procent osób, które skończyły 40 lat, skorzystało badań. Dlaczego tak mało?

- Głównym problemem jest nasza niechęć do badań profilaktycznych - uważa Małgorzata Koszur, rzecznik zachodniopomorskiego oddziału NFZ. Na poparcie swoich słów podaje inne programy profilaktyczne: mammografia dla kobiet 50-69 oraz cytologia dla kobiet w wieku 25-59.

Z bezpłatnych badań mammograficznych, które pozwalają rozpoznać raka piersi, który jest obecnie najczęściej diagnozowanym nowotworem na świecie, skorzystało w województwie niecałe 38 proc. uprawnionych kobiet w wieku 50-69 lat, średnia w Polsce to nieco powyżej 34 proc. W naszym regionie najwięcej przebadanych jest w powiecie drawskim - prawie 47 proc. uprawnionych kobiet, najmniej – w Szczecinie, niewiele ponad 30 proc.

Jeszcze gorzej jest w cytologią, która jest jednym z najważniejszych kobiecych badań, a regularnie wykonywana może uchronić przed rozwojem wielu schorzeń (w tym nowotworu). Na koniec 2021 z programu cytologicznego skorzystało w województwie zaledwie 18,7 proc. uprawnionych kobiet w wieku 25-59 lat. - To oznacza, że do ginekologa chodzi co 5 kobieta. Każda poradnia ma dostęp do Systemu Monitorowania Profilaktyki. Lekarz widzi w systemie, czy i kiedy wykonane było badanie; jeśli kobieta pojawi się w gabinecie i kwalifikuje się do badania, zostanie ono wykonane - mówi Małgorzata Koszur. Zachodniopomorskie zajmowało w 2021 roku drugie miejsce w kraju od względem realizacji programu - średnia w kraju: 12,9 proc. (najlepszy powiat białogardzki 25,25 proc., najgorszy powiat kamieński 11,71 proc.

Aleksandra Markiewicz z przychodni Sanatus mówi, że swoich pacjentów przy okazji konsultacji, czy szczepień namawiali do przystąpienia do programu, ale zmusić ich oczywiście nie mogli. Ale wiele osób latami nie ma kontaktu ze swoim lekarzem. Jak do nich dotrzeć? To najważniejsze pytanie w kontekście profilaktyki.

Ministerstwo zaplanowało zmiany w programie „Profilaktyka 40 Plus” - po pierwsze lekarze podstawowej opieki zdrowotnej będą otrzymywali dodatkowe finansowanie, jeśli pacjenci z ich listy będą w dużym stopniu korzystali z badań profilaktycznych. Zachęta będzie również dla pacjentów - jesienią Ministerstwo Zdrowia przeprowadzi loterię dla osób, które poddadzą się badaniom profilaktycznym.