Tymek z Barwic cierpi na rzadką chorobę. Rodzice walczą o refundację leku [ZDJĘCIA]

O pomoc poprosili nas rodzice półtorarocznego Tymka z Barwic.

- Nasz syn choruje na achondroplazję – mówi Karolina Ćwiek-Grzywaczewska, mama chłopczyka.

Achondroplazję powoduje mutacja genu powodująca niskorosłość. Kości chorego nie rosną jak u zdrowych dzieci, w wieku dorosłym osiągają najwyżej 130 centymetrów wzrostu. Achondroplazja powoduje też inne problemy – m.in. bezdech.

W Polsce jest ponad 500 osób do 18. roku życia z achondroplazją, w powiecie szczecineckim – oprócz Tymka – jeszcze jeden chłopiec. Choroba występuje średnio u jednego noworodka na 25-30 tysięcy urodzeń, jest więc dość rzadka. Do niedawna jedyną metodą były operacje stawów i łamanie kości, a następnie zabiegi wydłużania kości. To niezwykle bolesne zabiegi, dlatego są możliwe dopiero w wieku, gdy dziecko jest odpowiednio duże i świadome cierpień, jakie się z tym wiążą.

Stosuje się także terapię hormonem wzrostu, choć nie w wypadku dzieci.

- Tymuś miał zaledwie 9 miesięcy, gdy przeszedł pierwszy poważny zabieg neurochirurgiczny, który uchronił go przed uciskiem na rdzeń kręgowy, gdyż występują u niego groźne bezdechy – dodaje mama chłopczyka.

Od niedawna dostępny jest lek Voxzogo, który daje obiecujące efekty w hamowaniu postępów choroby. Lek zawiera wosorytyd, nie wnikając w fachowe szczegóły, syntetyczną wersję białka, zakłócającego działanie białek hamujących wzrost kości.

- W przypadku leczenia Voxzogo chodzi nie tylko o osiągnięcie upragnionego progu 150 centymetrów dla naszego syna, który pozwala już na w miarę normalne funkcjonowanie – pisze pani Karolina.

- Lek ma działanie systemowe i wpływa na wzrost wszystkich kości długich, także rąk i palców. Najistotniejsze jest osiągnięcie prawidłowych proporcji ciała, co chroni przed dramatycznymi powikłaniami achondroplazji, w tym przed przewlekłym bólem oraz deformacjami kręgosłupa, stawów biodrowych, kolanowych. Lek wspomaga oddychanie, z czym akurat boryka się nasz syn.

Lek nie jest i nie był w Polsce refundowany systemowo. Była jednak furtka, która pozwalała do niedawna skorzystać ze wsparcia państwa – to tzw. ścieżka ratunkowego dostępu do technologii lekowych.

- W praktyce wyglądało to tak, że lekarz endokrynolog prowadzący chorego składał wniosek do Ministerstwa Zdrowia o RDTL, szpital zakupywał lek, a resort zwracał koszt jego zakupu – mówi Karolina Ćwiek-Grzywaczewska.

Voxzogo podaje się od drugiego roku życia do mniej więcej ukończenia 16 lat, czyli wieku, w którym naturalnie przestaje się rosnąć. To kilkanaście lat terapii, koszt rocznej to – przy aktualnych cenach – 1,7 miliona złotych. Absolutnie poza zasięgiem przeciętnej rodziny, stąd ścieżka ratunkowego dostępu była jedyną możliwą opcją rozpoczęcia leczenia tym lekiem.

I właśnie w tych dniach rodzice Tymka – i innych cierpiących na achondroplazję – dowiedzieli się, że resort zdrowia zamyka jedyną furtkę, aby z Voxzogo skorzystać.

- To był dla nas cios, szykowaliśmy się już do konsultacji endokrynologicznych, by złożyć wniosek i zacząć terapię, gdy synek skończy dwa lata – mówi nasza rozmówczyni.

Rodzice i Stowarzyszenie „Odblokuj życie” skupiające bliskich chorych na achondroplazję jednak się nie poddają i rozpoczęli batalię o odblokowanie możliwości skorzystania z refundacji.

- Ze względu na poważny i rzadki charakter choroby oraz brak alternatywnych form leczenia naszych dzieci zwracamy się z apelem o stworzenie w Polsce jak najszybciej warunków do umożliwienia podjęcia terapii kolejnym pacjentom oraz kontynuacji leczenia tym, którzy rozpoczęli ją w ramach procedury RDTL – czytamy w piśmie skierowanym do wiceministra zdrowia Macieja Miłkowskiego, w którym rodzice proszą o odblokowanie dostępu do RDTL i spotkanie.

- Innowacyjna terapia jaką jest terapia produktem leczniczym Voxzogo daje szanse na znaczącą poprawę komfortu życia nie tylko w obszarze medycznym, który jest nieodzownym elementem ich życia, ale również w obszarze społecznym.

Autorzy powołują się na przykład innych krajów Czech, Rosji, Hiszpanii, Portugalii, Austrii, Niemiec, Francji i Szwajcarii, w których Voxzogo jest refundowany.

- Kolejne pracują nad programami lekowymi, w międzyczasie finansując alternatywne ścieżki dostępu do leku – piszą działacze Stowarzyszenia.

W odpowiedzi na nasze pytania Ministerstwo Zdrowia informuje, że lek Voxzogo znalazł się na liście załączonej do komunikatu ministra zdrowia z 4 sierpnia 2023 r., w sprawie produktów leczniczych niepodlegających finansowaniu w ramach procedury ratunkowego dostępu do technologii lekowych.

- Jednak pacjenci, którzy rozpoczęli leczenie lekiem Voxzogo mają prawo do kontynuacji leczenia, pod warunkiem udowodnienia skuteczności dotychczasowego leczenia – zapewnia biuro komunikacji resortu zdrowia.

Urzędnicy dodają, że minister zdrowia w tym roku dwukrotnie wystąpił do podmiotu odpowiedzialnego o złożenie wniosku o objęcie refundacją i ustalenie urzędowej ceny zbytu, ale podmiot odpowiedzialny nie złożył go, choć Voxzogo już w maju 2022 roku został umieszczony na drugiej liście technologii lekowych o wysokim stopniu innowacyjności w ramach Funduszu Medycznego opublikowanej na stronie MZ we wskazaniu achondroplazja u pacjentów w wieku co najmniej 2 lat, których nasady kości długiej nie są zamknięte.

- Minister zdrowia poinformował podmioty odpowiedzialne, których technologie lekowe znalazły się na powyższej liście, o możliwości składania wniosków poprzez System Obsługi List Refundacyjnych wniosków.