Bezpieczeństwo, finanse, edukacja morska. Dyskusje ekspertów wskazują kierunek

Wiceminister infrastruktury Marek Gróbarczyk, zapraszając na najbliższy, X Międzynarodowy Kongres Morski, powiedział, że wnioski z poprzednich obrad kongresowych stały się wskazówkami dla branży, wyznaczały strategiczny kurs jej rozwoju. Zgodzi się Pan?

Oczywiście. Gdyby przejrzeć konkluzje z Kongresów Morskich z lat ubiegłych, to wyraźnie będzie można dostrzec, że rzeczywiście, ich wpływ na kierunki rozwoju branży jest znaczny. Mamy choćby kluczową kwestię stawiającą porty morskie jako swego rodzaju serce w krwiobiegu transportowym - połączeniach morskich, lądowych i śródlądowych, co jeszcze niedawno nie było takie oczywiste. To bardzo ważne osiągnięcie z punktu widzenia strategii rozwoju państwa. Kongresowe rozmowy dotyczą również jak najbardziej efektywnego wysyłania w świat i odbierania towarów przez nasze porty. W tej kwestii mamy chociażby pogłębienie toru podejściowego do kompleksu portowego Szczecin/Świnoujście do 12,5 m. O inwestycji tej mówiono kilkadziesiąt lat, aż w końcu udało się ją zrealizować. I nadal warto mówić o takich kierunkach rozwoju - modernizacji odcinków tras ekspresowych, np. S3 wiodącej do portu w Szczecinie, liniach kolejowych i trasach śródlądowych - czyli zdolnościach poprawiających efektywność pracy portów. Kluczową kwestią będzie też zagadnienie dotyczące terminala kontenerowego w Świnoujściu oraz wytyczenia trasy podejściowej wraz z budową falochronu.

Jakie tematy będą dominowały podczas kongresowych dyskusji w tym roku?

Na pewno pojawi się tematyka offshore. Przypomnę, że w Szczecinie powstanie nabrzeże obsługujące ruch jednostek pracujących na rzecz tej gałęzi gospodarki morskiej. I cały ten sektor, związany w naszym kraju z obsługą morskich farm wiatrowych, będzie się w Polsce bardzo dynamicznie rozwijał. Kolejna ważna kwestia to żegluga śródlądowa. Owszem, pojawiają się pewne obawy dotyczące jej rozwoju w naszym kraju, zgłaszane przez określone środowiska, m.in. dotyczące uregulowania Odry. W moim przekonaniu nie są do końca uzasadnione, i z pewnością można te obawy „przepracować” w szerszej formule ekspertów. Komisja Europejska uznaje żeglugę śródlądową za najbardziej ekologiczny sposób transportu, warto o tym pamiętać. Wydaje się, że to naturalny kierunek rozwoju żeglugi, z którego nie powinniśmy się wycofać i z którego się nie wycofamy.

Puentą tegorocznego kongresu będzie gra symulacyjna poświęcona bezpieczeństwu morskiemu. Kwestia ta, od momentu wywołania przez Rosję wojny, ma wymiar pierwszoplanowy.

Rosyjska agresja dała mocno do myślenia chyba wszystkim zajmującym się szeroko pojętą branżą morską. Mieliśmy zresztą kilka znaczących incydentów na morzu, wskazujących, że to bardzo ważne i aktualne zagadnienie. Co więcej, instalacje infrastruktury krytycznej - gazoporty, Baltic Pipe, które będą coraz bardziej rozbudowywane na polskim wybrzeżu, ale też dynamicznie rozwijające się porty, żegluga morska, mogą stać się obiektem ataków terrorystycznych, pirackich itp. Musimy być na takie scenariusze przygotowani. Z drugiej strony bezpieczeństwo jest nieodłączną sferą branży morskiej - i nie chodzi tylko o zagrożenia o charakterze zbrojnym. Mówimy o łączności, zabezpieczeniu przeciwpożarowym na morzu i w portach, całym, morskim BHP. Co istotne, siłą Kongresu Morskiego, całej idei tego spotkania, jest analiza pełnego spektrum morskiej gospodarki - od wspomnianych wyżej kwestii bezpieczeństwa, logistyki, przez finanse, ekologię i edukację morską.

W tym roku Kongres Morski będzie obchodził jubileusz. Jak podsumować minioną dekadę w morskim sektorze w Polsce, uwzględniając oczywiście rolę szczecińskich spotkań?

Od 2015 roku obserwujemy zmianę postrzegania inwestycji morskich w Polsce. Klimat „dla morza” jest coraz lepszy, podobnie jak odbiór społeczny całej naszej branży. Dziś w rodzimym sektorze portowym obserwujemy tzw. efekt kuli śnieżnej. Kilka lat temu mocnym echem odbiło się osiągnięcie 100 mln ton przeładunku. W zeszłym roku mówiliśmy o 133 milionach ton. I ta informacja została odebrana już w takim ujęciu, że to nie jest ostatnie słowo, jeżeli chodzi o branżę morską. Rzeczywiście, w tym roku mówimy już prawdopodobnie o 150 milionach ton przeładunku. To są zmiany naprawdę skokowe, a warto przypomnieć, że stosunkowo niedawno miały miejsce dyskusje wskazujące, że m.in. Szczecin nie ma przyszłości handlowej, morskiej, że powinien pełnić jedynie rolę turystyczną. Pandemia pokazała jednak, że turystyka nie musi sprawdzać się zawsze. Tymczasem opłaty portowe, akcyzy i podatki generowane przez trzy największe porty w Polsce, stanowią istotną część naszego PKB. Stawiam tezę, że obok zaangażowania przedstawicieli dawnego Ministerstwa Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej, a następnie Ministerstwa Infrastruktury, jest to zasługa Kongresu Morskiego. Oczywistością jest też dzisiaj, że Kongres Morski stał się największym wydarzeniem branży morskiej w Polsce, skupiającym obok ekspertów tego sektora, także przedstawicieli rządu, banków, organizacji międzynarodowych i gospodarczych.

Jakie wyzwania przyniesie kolejna dekada dla polskiej branży morskiej?

Obecne będzie zagadnienie dekarbonizacji żeglugi. Dziś stosowane rozwiązania „eko” w budownictwie okrętowym będą postępowały, a bezemisyjność statków stanie się standardem. Rozwijać się będzie również żegluga śródlądowa, istotna będzie rozbudowa naszych szlaków rzecznych, co wynika też z podpisanej przez Polskę międzynarodowej Konwencji AGN. Będziemy obserwować zwiększenie przeładunku w polskich portach, coraz skuteczniejszą konkurencję z portami zagranicznymi. Rozwój polskich portów przyniesie wyraźne efekty ekologiczne i ekonomiczne dla naszego kraju.