Kościół w Sławsku wygląda jak 500 lat temu

Rafał Prendke, Kościół w Sławsku, rysunek, 1993.

Jednym z ciekawszych elementów krajobrazu kulturowego ziemi sławieńskiej są wiejskie kościoły gotyckie powstałe na przestrzeni od XIV do początków XVI
wieku. Należą one w większości do gotyku ceglanego. Ten rodzaj architektury uwarunkowany był na terenie pobrzeża Bałtyku trudnym dostępem do skał
naturalnych, stąd wypalono tu cegłę i wznoszono z niej obiekty architektoniczne.

Jednym z najciekawszych przykładów wiejskiej architektury gotyckiej w powiecie sławieńskim jest kościół p.w. Św. Piotra i Pawła Apostołów w Sławsku.

Kościół powstał najprawdopodobniej w XV stuleciu i w prawie nienaruszonej formie przetrwał do dziś. Zmieniono ją nieznacznie w XIX stuleciu, kiedy to w czasie remontu powiększono okna, dobudowano w stylu neogotyckim zakrystię oraz odnowiono część wieży.

Kościół góruje nad wsią posadowiony na szerokim brzegu doliny Wieprzy. Jest kościołem halowym z wyodrębnionymi trzema nawami (kościół halowy, to kościół wielonawowy o nawach równej wysokości. Był to charakterystyczny typ kościołów w architekturze Europy Środkowej w okresie późnego gotyku).

Zewnętrzna forma kościoła - dość surowa jak na gotyk - nie zapowiada bogactwa jego wnętrza. To, co decyduje o charakterze świątyni w Sławsku, to właśnie wystrój jego wnętrza.

W kruchcie kościoła znajduje się kamienna chrzcielnica wykuta z jednego głazu narzutowego. Powstała, jak cała świątynia, w XV wieku. Ma kształt kielicha na nóżce

Po wejściu do kościoła zwraca uwagę sklepienie. W nawie głównej sklepienie jest gwiaździste, a w nawach bocznych sklepienia z żebrami jarzmowymi. Pola między żebrami są otynkowane i wypełnione gotyckimi malowidłami. Malowidła odkryto w czasie remontu kościoła w 1966 roku i odrestaurowano. Wykonano je w pierwszym i drugim przęśle od wschodu farbą czarną z niewielkim udziałem elementów zielonych, natomiast w pozostałej części kościoła malowidła są wykonane czerwoną farbą z elementami czarnymi i zielonymi. Dominującym elementem zdobniczym są pięcioramienne gwiazdki. Wzdłuż niektórych żeber występują też wici roślinne. Ponadto pojawiają się trójlistne koniczyny, krzyże, koła.

Kilkanaście lat później, w czasie remontu kościoła w 1992 roku, odkryto kolejne elementy gotyckiego wystroju wnętrza. Była to gotycka ceglana posadzka. Zachowała się w różnych miejscach kościoła. Jej największy fragment odsłonięty został w nawie południowej. Podsadzka zbudowana była z różnych elementów ceglanych. W nawie głównej ułożona była z kwadratowych ceglanych płytek, a w nawie południowej z naprzemiennie ułożonych strzałek lub z gruzu ceglanego (strzałki, kwadratowe płytki).

Fragmenty średniowiecznej posadzki udostępnione są w formie odkrywek do zwiedzania. Gotycki wystrój dopełnia portal - ozdobne obramienie drzwi - znajdujący się w ścianie północnej. Pierwotnie prowadził do zakrystii.

Elementem XVII wiecznym jest obraz namalowany na 12 połączonych ze sobą deskach sosnowych. Pierwotnie umieszczony był nad chórem. Obraz przedstawia Sąd Ostateczny.

XV - wieczny, gotycki kościółek wiejski w Sławsku jest bardzo ciekawym zabytkiem, w którym można się zapoznać z gotycką architekturą. Warto go odwiedzić w czasie wędrówek po powiecie.

Sławsko - kiedyś stolica księstwa

Sławsko to wieś sołecka położona około 4 kilometry od Sławna przy drodze biegnącej ze Sławna do Postomina i dalej do Ustki. Niemiecka nazwa wsi to: Alt Schlawe. Nazwy przejściowe po 1945 roku to: Stare Sławno i Stare Sławsko. W X wieku wybudowano tu gród, który był ważnym ośrodkiem politycznym i gospodarczym na Pomorzu Środkowym. Pierwsza pisana wzmianka o Sławsku pochodzi z 1186 roku. Od XII wieku mieściła się tu stolica Księstwa Sławieńskiego. Prawdopodobnie już wtedy zbudowano tu pierwszy kościół parafialny. Znaczenie grodu podniosło osiedlenie się w nim Joanitów (około 1155 r.). Około 1200 roku była tu jedna z 5 komandorii zakonu w północno- wschodniej Europie Powstanie Nowego Sławna - dzisiejszego Sławna - spowodowało stopniowe zmniejszanie roli Sławska. Pierwszym przejawem ofensywy sławieńskiego mieszczaństwa było przeniesienie już w 1320 roku baliwatu joanickiego do Sławna (baliwat, prowincja zakonna, dzielona zwykle na komturie. Zarządzana jest przez urzędnika zakonnego zwanego baliwem) W 1402 roku uzbrojeni mieszczanie z Nowego Sławna napadli na Sławsko. Słabo obsadzony zamek został zniszczony wraz z podgrodziem. Stare Sławno jako gród książęcy przestało istnieć.