MMTrendy u lekarza: Rak szyjki macicy. Nasz los jest w naszych rękach

Rak szyjki macicy: kto znajduje się w grupie podwyższonego ryzyka?

Rak szyjki macicy rozwija się z nabłonka pokrywającego szyjkę macicy lub kanał szyjki macicy a główną przyczyną zachorowania jest zakażenie wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV- Human Papilloma Virus) o wysokim potencjale rakotwórczym. W Polsce jest drugim co do częstości nowotworem narządów płciowych u kobiet do 45 roku życia.Rocznie zapada na niego około 3500 kobiet z czego ponad połowa umiera. Polska ma jedne z najwyższych wskaźników zachorowalności i umieralności na ten nowotwór spośród wszystkich krajów Unii Europejskiej. Niestety w naszym kraju nadal brakuje świadomości czynników odpowiedzialnych za rozwój tej choroby, ale także wciąż zbyt małą wagę przywiązujemy do regularnego wykonywania badań profilaktycznych. Poddaje się im niespełna 40% kobiet wezwanych w ramach programu profilaktycznego. W wielu krajach UE odsetek ten wynosi 70-80%. Tymczasem wcześnie zdiagnozowane stany przedrakowe szyjki macicy można całkowicie wyleczyć przy użyciu metod, które nie okaleczają kobiety.

Jakie objawy powinny nas zaniepokoić?
Typowe objawy raka szyjki macicy to nieprawidłowe krwawienia i plamienia z dróg rodnych, nieprawidłowa wydzielina z dróg rodnych (upławy), często podbarwiona krwią, krwawienia/ plamienia kontaktowe np. po stosunku, bóle podbrzusza. Należy jednak pamiętać, że to mogą być objawy zaawansowanej postaci raka. Stany przedrakowe i rak szyjki macicy w stopniu przedinwazyjnym, a więc takim, który daje nam szansę na całkowite wyleczenie może przebiegać całkowicie bezobjawowo. Zatem nawet jeżeli nie ma niepokojących objawów warto sprawdzić czy wszystko jest w porządku. Brak dolegliwości w tym przypadku nie jest bowiem gwarantem zdrowia.

Na czym polega profilaktyka raka szyjki macicy? Na regularnej cytologii?
Na szczęście dysponujemy skuteczną profilaktyką. W Polsce podstawową metodą profilaktyczną jest badanie cytologiczne. Jest to proste i bezbolesne badanie polegające na pobraniu przy pomocy specjalnej szczoteczki komórek z tarczy i kanału szyjki macicy. NFZ refunduje wykonywanie badań cytologicznych u kobiet między 25 a 59 rokiem życia. Jednak młodsze kobiety, jeżeli są aktywne seksualnie również powinny takie badanie wykonać nie później niż do 21 roku życia. Jeżeli wynik badania cytologicznego jest nieprawidłowy lub wątpliwy konieczna jest weryfikacja kolposkopowa.

Czym jest kolposkopia?
Kolposkopia to badanie szyjki macicy przy użyciu aparatu zwanego kolposkopem, który umożliwia ocenę zmian na szyjce macicy w dużym powiększeniu oraz po wybarwieniu preparatami które wchodzą w reakcję barwną z nieprawidłowymi komórkami co powoduje lepszą ich wizualizację. Umożliwia to zlokalizowanie podejrzanych miejsc na szyjce i pobranie celowanych wycinków tkankowych do badania histopatologicznego. Kolposkopia to badanie niebolesne, bezpieczne i może być przeprowadzone u kobiety w każdym wieku a także w ciąży.

Pojawiają się też nowe metody, np. metoda molekularna...
Od momentu, kiedy odkryto, że głównym winowajcą raka szyjki macicy jest wirus brodawczaka ludzkiego ( HPV) rozpoczęły się prace nad jego efektywnym wykrywaniem. Najprościej rzecz ujmując badanie to polega na wykrywaniu w badanej próbce materiału genetycznego wirusa. Umożliwia to najwcześniejsze ze wszystkich znanych metod diagnostycznych wykrycie czynnika chorobotwórczego. Wynik jest zawsze jednoznaczny, nie występują tzw. wyniki fałszywie ujemne, czyli przeoczenie obecności wirusa ani ryzyko wyników fałszywie dodatnich, czyli wykrycia wirusa tam, gdzie go nie ma. Możemy określić typ wirusa, czyli czy ma on zdolność generowania nowotworzenia. Pobranie materiału do badania jest takie samo jak w standardowej diagnostyce cytologicznej z użyciem specjalnej szczoteczki. W ostatnich latach w niektórych krajach w rutynowej profilaktyce wykonuje się badania molekularne na obecność wirusa HPV zamiast cytologii. Zaletą tych badań jest ich wysoka czułość są one jednak dużo droższe od standardowej diagnostyki cytologicznej.

Czy fakt, że regularnie robimy badania sprawia, że możemy spać spokojnie?
Skryning cytologiczny ze względu na niski koszt i relatywnie wysoką skuteczność jest najpopularniejszą metodą badań przesiewowych. Skuteczność badania cytologicznego wg różnych autorów wynosi 60 - 90%. Tę skuteczność możemy pojawić poprzez regularne wykonywanie badań, zastosowanie metody cytologii na podłożu płynnym, która jest nieco droższa, ale dokładniejsza lub wykonanie badań molekularnych. Te dwie ostatnie metody nie są jednak finansowane przez NFZ. Jak wynika z sondaży ok. 1/3 polskich kobiet nigdy nie miało wykonanego badania cytologicznego. Możliwości, jakie dają obecnie stosowane metody wczesnego wykrywania zmian przed- i nowotworowych szyjki macicy oraz ich dostępność powinny zachęcić kobiety do korzystania z tych możliwości i przestrzegania wizyt kontrolnych w gabinetach ginekologicznych.

więcej: ginekologia-koszalin.pl/ginekolog/