Samorządowcy kontra Komisarz Wyborczy. Powód? Nowy podział okręgów wyborczych

Wiosenne wybory samorządowe (zapewne odbędą się 7 kwietnia) za pasem. Zmiany zaproponowane przez koszalińskiego Komisarza Wyborczego mają zapewnić to, że radni wybierani do rad powiatów będą reprezentować mniej więcej zbliżone liczebnie grupy mieszkańców. Sęk w tym, że nie wszystkim te zmiany się podobają i nie wszyscy uważają je za trafne, reprezentatywne i zgodne z kodeksem wyborczym.

Wśród tych ostatnich są członkowie zarządu starostwa koszalińskiego oraz powiatowi radni, którzy wczoraj - w trakcie nadzwyczajnej sesji - przegłosowali uchwałę o zaskarżeniu postanowienia Komisarza. Ten w miniony piątek, 5 stycznia, opublikował decyzję o nowym podziale powiatu koszalińskiego na okręgi (łącznie okręgów wyborczych na terenie powiatu koszalińskiego jest 5, z których wybieranych jest 19 radnych). Zmiana polega na tym, że gminę Manowo zabrano z okręgu nr 2 (są tu też gminy Świeszyno i Biesiekierz) i przyłączono do okręgu nr 4 (tu do tej pory był sama gmina Polanów). A to oznacza, że inny będzie rozkład mandatów w wyborach do rady powiatu - w „dwójce” było wybieranych 5 radnych, po zmianach będzie czterech. W „czwórce” zaś było 3, teraz będzie ich 4.

Taka treść postanowienia - oraz termin jego ogłoszenia - oburzyły zarząd powiatu koszalińskiego. - Od ostatnich wyborów samorządowych minęło 5,5 roku. Tyle czasu miał Komisarz Wyborczy żeby zweryfikować, czy odpowiednia liczba radnych reprezentuje dany region. Tymczasem decyzja w tej sprawie zapadła w ostatnim, możliwym terminie i jest to bardzo zła decyzja, zupełnie nie przystająca do demograficznych i geograficznych realiów w naszym powiecie. Decyzja, która zupełnie nie bierze pod uwagę naszej wcześniejszej propozycji jak takie zmiany można przeprowadzić lepiej i sensowniej - mówi wicestarosta Tomasz Tesmer.

Po piątkowym ogłoszeniu postanowienia Komisarza Wyborczego ostatni dzień na odwołanie się od niego i na zaskarżenie do Naczelnego Sądu Administracyjnego upływał w poniedziałek, 8 stycznia. Stąd poniedziałkowy termin nadzwyczajnej sesji, w trakcie której podjęto odpowiednią uchwałę z treścią skargi jaka została skierowana do NSA. Przedstawiciele powiatu przekonują , że nowy podział wyborczych okręgów jest niezgodny z kodeksem wyborczym, a wynika to m.in z tego, że Komisarz w trakcie określenia nowych granic okręgów powinien wziąć pod uwagę skutki demograficzne wynikające z faktu , że Koszalin od stycznia 2023 roku powiększył się o część Starych Bielic i Kretomino, a gmina Sianów o miejscowość Łazy. Tymczasem - zdaniem radnych - Komisarz tego pod uwagę nie wziął „odrzucając bez wyraźnego uzasadnienia prawnego, podział możliwie najbliższy normie przedstawicielstwa” - czytamy w uzasadnieniu (według wytycznych Państwowej Komisji Wyborczej normę tę oblicza się przez podzielenie liczby mieszkańców gminy przez liczbę radnych wybieranych do danej rady, a następnie oblicza się liczbę mandatów w danym okręgu. W pojedynczym okręgu można wybrać od 3 do 10 radnych, a łączenie gmin może nastąpić wtedy, gdy liczba radnych przypadająca na poszczególną gminę jest mniejsza niż 3).

- O wiele lepszym rozwiązaniem byłoby połączenie Bobolic z Polanowem. I to zarówno pod kątem geograficznym jak i demograficznym, czyli wspomnianej normy przedstawicielstwa. I taką propozycję jakiś czas temu złożyliśmy na ręce Komisarza Wyborczego. Ale, niestety, nie spotkała się ona ze zrozumieniem. Efektem tego jest podział, którego skutkiem dla mieszkańców naszego powiatu będzie brak uczciwej reprezentatywności - podkreśla Tomasz Tesmer.

Od decyzji Komisarza Wyborczego odwołała się też do NSA - na sesji nadzwyczajnej - Rada Miejska Połczyna Zdroju. W gminie do tej pory wybierano 6 radnych powiatowych, teraz ma być pięciu, a jeden mandat powędruje do miasta Świdwin, który obecnie reprezentuje pięciu radnych. W świdwińskiej Radzie Powiatu 3 radnych wybierało się w okręgu tworzonym przez gminy Brzeżno i wiejską Świdwin, 3 w okręgu złożonym z gmin Sławoborze i Rąbino, 5 w mieście Świdwin i 6 w gminie Połczyn-Zdrój.

Połczynianie nie godzą się na nowy podział mandatów i podnoszą wiele argumentów przeciw: od liczby mieszkańców po powierzchnię gmin, od utrwalonego przez lata podziału, po dane gospodarcze i sanatoryjny charakter Połczyna.

- Postawienie podjęto w czwartek (4 stycznia) w godzinach popołudniowych, a termin na złożenie skargi do Naczelnego Sądu Administracyjnego to zaledwie trzy dni - mówi sekretarz Połczyna Jacek Brzozowski. - Musieliśmy więc zwołać sesję nadzwyczajną i uchwałę dostarczyć osobiście tego samego dnia, bo pocztą byśmy nie zdążyli.

Na niefortunny termin wydania postanowienia dający mało czasu na reakcję zwraca także uwagę starosta szczecinecki Krzysztof Lis. - Już wcześniej Rada Powiatu Szczecineckiego i rady gmin poza Szczecinkiem, którego proponowane zmiany nie dotyczą, podjęły uchwały opiniujące je negatywnie - mówi. - Jak widać, nie uwzględniono ich, więc nie będziemy się „kopać z koniem” i nie zaskarżymy tego postanowienia - zapowiada starosta.

To oznacza, że w wiosennych wyborach gmina Borne Sulinowo (wraz z 3 mandatami) zostanie odłączona od okręgu z Grzmiącą i Barwicami (tu zostaną 3 mandaty) i dołączona do gmin wiejskiej Szczecinek i Biały Bór (razem będzie tam wybieranych teraz 6 radnych). Sam Szczecinek zostaje bez zmian (10 radnych).

Z argumentacją niezadowolonych samorządowców nie zgadza się Patrycja Wysoczańska, dyrektor koszalińskiej delegatury Krajowego Biura Wyborczego. Wyjaśnia, że Komisarz Wyborczy musi ściśle trzymać się litery prawa i normy przedstawicielstwa, aby w jakimś okręgu nie było nadreprezentacji radnych w stosunku do liczby mieszkańców.

- I zostało to w stu procentach spełnione w przypadku przygotowania nowego podziału okręgów wyborczych w regionie koszalińskim. Każda zmiana, także ta o której mówimy, wynika z przepisów i obowiązującego kodeksu wyborczego. Poprzedziła ją gruntowna analiza, zarówno ta demograficzna jak i geograficzna, przeprowadzono też konsultacje w poszczególnych gminach. Zapewniam , że nikt tu nie czekał z niczym do ostatniej chwili: terminy konkretnych postanowień wydanych przez Komisarza Wyborczego również regulują określone przepisy i prace z opracowywaniem zmian ruszyły w pierwszym, możliwym terminie przewidzianym przez kodeks wyborczy. Niczego też nie ukrywaliśmy, niczego nie przygotowywaliśmy w tajemnicy. Sugerowanie, że mogło być inaczej jest oznaką złej woli i brakiem znajomości przepisów, które nas obowiązują. Propozycję nowego podziału okręgów wyborczych już jakiś czas temu przesłaliśmy do każdej rady gminy i do każdego starostwa. Nie dotarły do nas wówczas żadne krytyczne uwagi, z wyjątkiem Powiatu Koszalińskiego, który zgłosił swoje zastrzeżenia i swoją własną propozycję podziału. Nie był on jednak zgodny z normą przedstawicielstwa i nie gwarantował tego, aby w którymś z okręgów nie doszło do nadreprezentacji radnych - mówi Patrycja Wysoczańska.

O tym, co zdecyduje Naczelny Sąd Administracyjny dowiemy się bardzo szybko. Procedura jest taka, że uchwały ze skargami trafiają do Komisarza Wyborczego, który niezwłocznie kieruje je do NSA. Ten ma pięć dni na wydanie wyroku, który ostatecznie zamyka sprawę.

Nowy podział Powiatu Koszalińskiego na okręgi wyborcze
Okręg nr 1 - gm. Będzino, gm. Mielno – liczba radnych: 4
Okręg nr 2 – gm. Biesiekierz, gm. Świeszyno – liczba radnych: 4
Okręg nr 3 – gm. Bobolice – liczba radnych: 3
Okręg nr 4 – gm. Polanów, gm. Manowo – liczba radnych: 4
Okręg nr 5 – gm. Sianów – liczba radnych: 4

Współpraca: Rajmund Wełnic