Parkowy basen w Połczynie-Zdroju w rejestrze zabytków? Gmina mówi: nie

Grupa mieszkańców Połczyna-Zdroju wystąpiła do wojewódzkiego konserwatora zabytków o objęcie ochroną kompleksu m.in. poniemieckich otwartych basenów w tym mieście. Nie byłoby w tym może nic dziwnego, gdyby nie fakt, że w maju gmina podpisała umowę na I etap przebudowy obiektów w formule „zaprojektuj i zbuduj”. Zadania podjęła się firma Max-Bud z Świdwina za 4,890 mln zł. Samorząd dostał na to rządową dotację z transzy przeznaczonych dla gmin uzdrowiskowych, które straciły dochody w wyniku pandemii.

Projekt na tym etapie zakładał zasypanie niecki basenowej i utworzenie w niej całorocznego basenu o wymiarach 25 na 12 metrów. Zniknąć też miałaby drewniana, przedwojenna przebieralnia. Postać mają szatnie, toaleta i towarzysząca infrastruktura.

– Wpis do rejestru zabytków może sprawić, że nowy basen w Połczynie nie powstanie, a my stracimy dotację i szansę na kolejną na drugi etap inwestycji, który zakładał m.in. powstanie sauny – burmistrz Połczyna Sebastian Witek obawia się, że zablokowanie inwestycji może sprawić, że wykonawca będzie miał roszczenia finansowe wobec gminy. Dodaje, że projekt nie zakładał rozbiórki dawnej niecki, a jedynie jej zasypanie, w drugiej miałby powstać w przyszłości zbiornik zimnej wody na potrzeby sauny.

Burmistrz dodaje, że decyzją konserwatora zabytków z 1978 park zdrojowy objęty został ochroną, ale tylko do linii rzeki Wogra. - A baseny znajdują się już poza linią wody, konserwator przyznaje się do błędnego wyznaczenia granicy parku, ale my przygotowując inwestycję bazowaliśmy na na wcześniejszych ustaleniach, zresztą już jakieś ćwierć wieku temu postawiono tam budynek z urządzeniami do uzdatniania wody i jakoś nikomu on do tej pory nie przeszkadzał – mówi Sebastian Witek, który już jakiś czas temu wystąpił do WKZ z pismem, aby starych basenów nie wpisywać do rejestru.

– Nie mam jednak żadnej pewności, czy to wystarczy – mówi i dodaje, że rozpoczęto także zbieranie podpisów pod petycją w tej sprawie. Przez dwa tygodnie w połczyńskim ratuszu będą zbierane podpisy pod petycją do konserwatora.

Samorząd podnosi, że baseny w parku stały w ruinie od lat i nie przedstawiają większej wartości materialnej i historycznej. W petycji wspomniano także, że - chcąc nie chcąc - są pamiątką po czasach nazizmu, bo Niemcy zbudowali je z myślą o przygotowania do igrzysk w Berlinie w 1936 roku. - Wkrótce będziemy odsłaniać pomnik zbrodni Lebensbornu i germanizacji w czasie ostatniej wojny (wychowania „czystych” rasowo dzieci, m.in. odebranych polskim rodzicom, w specjalnych ośrodkach, także w połczyńskim sanatorium – red.), jakich dopuszczali się naziści, a dosłownie 200 metrów dalej chce się zachować drewnianą, przegniłą szopę i basen, w którym w przenośni kąpali się Hitler i Goering – burmistrz Połczyna nie kryje rozgoryczenia, także na działania grupy mieszkańców stojących za wnioskiem.

Z sierpniowego pisma koszalińskiej delegatury Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków do Urzędu Miejskiego w Połczynie wynika, że konserwator stoi na stanowisku, iż kompleks basenów objęty jest ochroną konserwatorską i należy – cytat – „dołożyć wszelkich starań, aby zachować je w niepogorszonym stanie”. Wykluczono także możliwość rozbiórki drewnianego pawilonu, widzi za to możliwość ulokowania w starej niecce dwóch brodzików pod warunkiem zachowania oryginalnej, nieuszkodzonej niecki.

- Działania nieformalnej grupy mieszkańców były podyktowane jedynie chęcią ocalenia unikatowego w skali kraju obiektu, jakim jest kompleks sportowy w Połczynie, w opinii Narodowego Instytutu Dziedzictwa, bo niewiele jest kompletnych przedwojennych budowli sportowych, a projekt gminy zakładał wyburzenie pawilonu – mówi Bartosz Bator, jeden z inicjatorów pisma do konserwatora zabytków. I dodaje, że do działania skłoniły ich smutne refleksje nad losem zabytkowych budowli, które w przeszłości doprowadzono do ruiny lub po prostu zburzono. Także w samym Połczynie. - Sposób, w jaki podchodzono do czegoś, bo „nie jest nasze” to plaga. Naszym celem jest znalezienie sposobu, czy i jak chronić nasze historyczne otoczenie – mówi nasz rozmówca. Nie zgadza się także z zarzutami, że ocalenie połczyńskiej pływalni jest gloryfikowaniem nazizmu. - To chwyt poniżej pasa – ubolewa.

Zadaliśmy pytania w tej sprawie kierownikowi delegatury w Koszalinie, przekierowano nas do Szczecina. W WUOZ poinformowano nas, że żadna procedura wpisania basenów do rejestru zabytków nie została wszczęta. Stosowny wniosek może bowiem złożyć jedynie właściciel zabytku lub jego użytkownik wieczysty ewentualnie (pod pewnymi warunkami) stowarzyszenie. Granica objętego ochroną parku zdrojowego w Połczynie nie obejmuje terenu, na którym znajduje się basen, ten więc chronią jedynie zapisy planu zagospodarowania przestrzennego. - Nasi pracownicy pojadą na miejsce, aby sytuację wyjaśnić – wojewódzki konserwator Tomasz Wolender jest przekonany, że uda się znaleźć kompromis godzący racje samorządu z potrzebą ochrony wartości historycznych i materialnych.

Połczyńska pływalnia pod chmurką czasy świetności ma już dawno za sobą. Od kilkunastu lat stał niewykorzystany i niszczał. Obiekt został zbudowany w latach 30. XX wieku, jako ośrodek treningowy kadry niemieckich pływaków, którzy przygotowywali się tam do igrzysk w Berlinie w 1936 roku. Jednak ze względów technicznych i ekonomicznych basen od 2010 roku pozostaje nieczynny. Betonowa niecka basenu ma już ponad 80 lat i jest mocno wyeksploatowana, wymagała więc częstego uszczelniania i innych kosztownych przygotowań przed każdym sezonem.